علامه طباطبائي

سال سيزدهم، شماره دوم، پياپي 29، پاييز و زمستان 1401، ص 171-188
 

نوع مقاله: پژوهشي
مهدي برهان مهريزي/ استاديار گروه فلسفه مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره)     Mehreezi@gmail.com
دريافت: 20/03/1401 ـ پذيرش: 16/07/1401

سال دوازدهم، شماره دوم، پياپي 27، پاييز و زمستان 1400، ص 25-38

نوع مقاله: پژوهشي
* مهدي باقري/ دانشجوي دكتري فلسفه و كلام اسلامي دانشگاه تهران    mbagheri95@ut.ac.ir
احد فرامرز قراملكي/ استاد فلسفه و كلام اسلامي دانشگاه تهران    ghmalek@ut.ac.ir
دريافت: 24/07/1400 ـ پذيرش: 24/12/1400
چکيده

سال هشتم، شماره دوم، پياپي 19، پاييز و زمستان 1396

نصرت نيلساز / استاديار دانشگاه تربيت مدرس       nilsaz@modares.ac.ir

سال هشتم، شماره اول، پياپي 18، بهار و تابستان 1396

مهدي ساعتچي / دانشجوي دكتري كلام اسلامي دانشگاه شهيد مطهري                                  m.saatchi85@gmail.com

محمد سعيدي مهر / استاد گروه فلسفة دانشگاه تربيت مدرس                                               saeedimehr@yahoo.com

دريافت: 13/11/1395 ـ پذيرش: 16/03/1396

چكيده

برخي احاديث در منظومة روايي شيعه، آموزۀ نفي صفات را به عنوان كمال توحيد و نظام توحيد معرفي كرده اند. تفاسير متعددي از اين روايات شده است؛ از جمله صدرالمتألهين و شارحان وي كوشيده اند اين روايات را بر نظرية عينيت مصداقي تطبيق دهند؛ اما برخي از عالمان شيعه چون سيداحمد كربلايي و سيدمحمدحسين طباطبائي بر آن اند كه اين روايات معنايي دقيق تر از نظريۀ عينيت را افاده مي كنند. سيداحمد كربلايي در مكاتبات خود با شيخ محمدحسين اصفهاني و علامة طباطبائي در آثار متعددي با رويكردي عرفاني در اين باره بحث كرده  و با اقامۀ برهان عقلي و ژرف كاوي ادلة نقلي نظريۀ خود را مدلل ساخته اند. مقاله حاضر مي كوشد پس از طبقه بندي و تحليل تفاسير گوناگون اين روايات، به اثبات اين مدعا همت گمارد كه در ميان آراي انديشمندان مسلمان، تفسير عرفاني روايات يادشده (به ويژه با تقرير علامه طباطبائي) با آموزۀ پيشوايان شيعه در تبيين رابطة ذات و صفات الهي هماهنگي بيشتري دارد.

كليدواژه ها: نفي صفات، توحيد اطلاقي، توحيد صفاتي، سيداحمد كربلايي، علامه طباطبائي.

سال چهارم، شماره دوم، پاييز و زمستان 1392

معصومه وحيدي / دکتری فلسفه كلام اسلامي دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقات اصفهان   m_vahidi147@yahoo.com

مهدي دهباشي / استاد فلسفه و كلام اسلامي دانشگاه اصفهان                                                              

جعفر شانظري / دانشيار فلسفه و كلام اسلامي دانشگاه اصفهان                                                             

دريافت: 06/12/1392 ـ ‌پذيرش: 14/05/1393

چکيده

شر در قرون اخير به صورت منطقي و قرينه­اي(عليه وجود خدا) مطرح و به منزلة نقدي بر آموزه‌هاي ديني مطرح شده است. فيلسوفان و متکلمان راه­حل‌هاي متنوعي ارائه داده­اند که از جمله پاسخ‌ها، پاسخ هيک (فيلسوف و متکلم مسيحي) است که تئوديسة پرورش روح است و نيز پاسخ علامه طباطبايي که قايل به عدمي بودن شر شده، آن‌ را لازمة عالم مادي و اختيار انسان مي‌داند. اين دو نظرية عدل باور با وجود نقاط اشتراک، داراي تفاوت‌هاي بنيادين‌اند. در مقايسه و تطبيق دو نظريه، ابعاد مسئله روشن‌تر مي‌شود و راه‌حل جديدي به‌دست مي‌آيد. لذا مقالة حاضر به بررسي و تطبيق اين راه‌حل‌ها مي‌پردازد.

كليد‌واژ‌ه‌ها: شر، خير، تئوديسه، پرورش روح، جان هيک، علامه طباطبائي.