TY  - JOUR
ID  - 1073
TI  - ارزیابی تقریرهای «برهان تمانع» و لوازم آنها
JO  - مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)
JA  - 14
LA  - fa
SN  - 2008-8876
AU  - Afarin, Ghaemi
AD  - دکتری - معارف، گرایش اخلاق اسلامی، دانشگاه باقر العلوم
Y1  - 2023
PY  - 2023
VL  - 14
IS  - 1
SP  - 57EP  - 76فرجه ,توحید ذاتی ,تمانع ,توحید ربوبی ,توحید خالقی ,تغالب ,DO  - 
AB  - «برهان تمانع» برهانی است که با الهام از قرآن، به ویژه آیه‌ی «لَوْ کَانَ فِیهِمَا آلِهَةٌ إِلَّا اللَّهُ لَفَسَدَتَا» (انبیاء: 21) مطرح و با تقریرهای گوناگون ارائه، و توحید در خالقیت و ربوبیت، اعم از ربوبیت تکوینی و تشریعی با آن اثبات می شود. «برهان تمانع» به فرض اختلاف آلهه متعدد اختصاص ندارد و فرض توافق آلهه در خلق و تدبیر و حتی تباین کلی دو واجب را نیز شامل می شود. ازاین رو برهان را براساس تعدد  قدرت ها و اراده های متوافق و تمانع اراده ها و قدرت ها تبیین نموده اند. توالی فاسد فرض دو واجب در برخی از تقریرها عدم تکون عالم، و در برخی ناهماهنگی موجودات، و در برخی لزوم ترکب ذاتین مفروضین، و در برخی فروض، تضاد یا تناقض است. هدف این پژوهش که با روش کتابخانه ای تهیه و به روش تحلیلی ـ تبیینی ارائه  شده، بررسی فروض گوناگون و تقریرها و اشکالات مطرح شده درباره «برهان تمانع» و میزان کاربری آن در اثبات ابعاد گوناگون توحید ذاتی و افعالی است. حاصل اینکه یکی از پیش فرض های قطعی این برهان وحدت عالم و از اهمّ مبانی دفع شبهات و شقوق آن، «صرف الوجود و بسیط الحقیقه بودن واجب» است. با این بیان می توان از این برهان، «توحید ذانی» را نیز نتیجه گرفت؛ زیرا صفات و افعال واجب، جلوه و تجلی ذاتیات اوست.
UR  - https://kalami.nashriyat.ir/node/1073
L1  - https://kalami.nashriyat.ir/sites/kalami.nashriyat.ir/files/article-files/4_24.pdf
ER  -