TY  - JOUR
ID  - 5000517
TI  - بررسی رابطه گوهر و صدف دین از دیدگاه  اسپینوزا
JO  - مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)
JA  - 14
LA  - fa
SN  - 2008-8876
AU  - Abolfazl, Sajedi
AD  - استاد - گروه کلام مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)
AU  - Hamed, Sajedi
AD  - 
Y1  - 2024
PY  - 2024
VL  - 14
IS  - 2
SP  - 79EP  - 92اسپینوزا ,گوهر ,صدف ,دین ,قانون الهی ,شریعت ,اخلاق ,عصر روشنگري ,DO  - 10.22034/kalami.2024.5000517
AB  - بحث از رابطه‌ی گوهر و صدف دین از موضوعات چالشی در این دوران و پرثمر است. نفی رابطه‌ی این دو، ضرورت عمل به شریعت را منتفی می‌سازد و به اباحه‌گری می‌انجامد. باروخ اسپینوزا که از بنیان‌گذاران عصر روشنگری به‌شمار می‌رود، با تکیه بر تحلیل خود، درباره‌ی بالاترین خیر و سعادت که آن را معرفت و محبت الهی می‌داند، شریعت را نفی می‌کند و تنها منبع برای قواعد رسیدن به این غایت را رجوع به علم اخلاق می‌داند. وی با تقسیم قانون به «الهی» و «انسانی» (یا تشریعی)، غرض قانون الهی را کسب بالاترین خیر ذکر می‌کند. او با ذکر ویژگی‌هایی که برای قانون الهی برمی‌شمارد، قوانین تشریعی را از آن خارج می‌سازد. این قوانین شامل احکام موجود در دین تاریخی و قوانینی است که اغراضی مانند امنیت و آسایش انسان و نظم جامعه را دنبال می‌کنند. این نوشتار که با روش «تحلیلی ـ انتقادی» رابطه‌ی گوهر و صدف را در اندیشه‌ی اسپینوزا بررسی کرده، به کاستی‌های این دیدگاه نیز اشاره کرده است. اندیشه‌ی گوهرشناسی اسپینوزا بر مبانی دین‌شناختی عصر روشنگری مبتنی است و این مبانی محل تأمل است. او اراده‌ی تکوینی و تشریعی خداوند را خلط کرده و ویژگی‌های غیرقابل قبولی را برای قانون الهی برشمرده است. برخلاف دیدگاه وی، قوانین اجتماعی بسترساز خیر برتر هستند و دین تاریخی می‌تواند ما را در این مسیر یاری کند و دانش اخلاق به تنهایی توان رساندن انسان به این خیر را ندارد.
UR  - https://kalami.nashriyat.ir/node/5000517
L1  - https://kalami.nashriyat.ir/sites/kalami.nashriyat.ir/files/article-files/5000517-1726484821.pdf
ER  -