TY - JOUR ID - 5001265 TI - ناکارآمدی عقلانیت مدرن در تفکیک ذاتی و عرضی در دین JO - مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) JA - 14 LA - fa SN - 2008-8876 AU - Ahmadreza, kafrashi AD - دانشجوی دکتری - موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) AU - Mohammad, Jafari AD - دانشیار - گروه کلام مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) Y1 - 2024 PY - 2024 VL - 15 IS - 1 SP - 159EP - 176عقلانیت مدرن ,ذاتی و عرضی ,واقع‌گرایی انتقادی ,روشنفکران دینی ,DO - 10.22034/kalami.2024.5001265 AB - روشنفکران دینی با تفکیک ذاتی و عرضی دین معتقدند که برای رسیدن به ذات دین باید عرضیات و مقتضیات عصر نزول را کنار گذاشت. از نظر آنها، عقلانیت مدرن یکی از مهم‌ترین ملاک‌ها برای این تفکیک است. بر اساس این ملاک، انسان عصر مدرن برای پذیرش آموزه‌های دینی باید آنها را با عقلانیت سکولار ارزیابی کند و هر آموزه‌ای را که با معیارهای عقلانیت مدرن سازگار باشد، به‌عنوان ذاتی دین بپذیرد و حفظ کند؛ اما اگر آموزه‌ای نتواند با عقلانیت مدرن همخوانی داشته باشد، به‌عنوان عرضی دین قلمداد شده، باید کنار گذاشته شود. پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی ـ تحلیلی درصدد بررسی کارآمدی عقلانیت مدرن در تفکیک ذاتی و عرضی دین است. بنابراین سؤال اساسی این است که آیا عقلانیت مدرن توان تفکیک ذاتی و عرضی در دین را دارد یا خیر؟ این پژوهش پس از تبیین ادعای روشنفکران دینی به بررسی توانایی عقل مدرن در انجام چنین تفکیکی می‌پردازد. مبانی و پیش‌فرض‌های دیدگاه روشنفکران دینی و نیز عقلانیت مدرن را مورد بررسی قرار می‌دهد. در پایان نشان داده می‌شود که عقلانیت مدرن به‌ دلیل ابتنا بر مبانی و پیش‌فرض‌های نادرست، لزوم نسبیت معرفت‌شناختی و نیز نواقص و محدودیت‌های ذاتی‌ای که دارد، معیار مناسبی برای تفکیک ذاتی و عرضی دین نیست. UR - https://kalami.nashriyat.ir/node/5001265 L1 - https://kalami.nashriyat.ir/sites/kalami.nashriyat.ir/files/article-files/5001265-1747545797.pdf ER -