Ma`rifat-e Kalami, Volume 1, Issue 3, No 3, Year 2025 , Pages 113-140
Trendology of neo- Mu'tazilah(Separatists)
Article Type:
Promotional
Writers:
Abstract:
Neo-mu'tazilah( Separatists) trend is one of the important theological trends in Islamic world. It traces back its origin to the views of early mu'tazilites and aims at cognitive reconstruction of Islam based on rationalism. The present paper aims at investigating the factors influencing the formation of theological neo-mu'tazilah trend، its commonalities and differences with early mu'tazilah، and evaluating and investigating its theoretical foundations and theological views of its followers، briefly. It analyzes the works of neo-mu'tazilah thinkers، using an analytical approach and documentary study .Accordingly، the trend of neo-mu'tazilah has been divided into three groups of neo-mu'tazilites in Arab countries، Indian continent، and Iran; it has been proved that the followers of neo-mu'tazilah insist on revival of this trend in Islamic world، and define these three trends as compatible with the views of early Mu'tazilah thinkers to justify their own views.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :جریان‌شناسی نومعتزله
Abstract:
چکيده
جريان نومعتزله، يکي از جريان‌هاي مهم کلامي در جهان اسلام است. اين جريان، خاستگاه خود را در آراي معتزليان قديم مي‌جويد و به دنبال تجديد بناي معرفتي اسلام بر پاية عقل‌گرايي است. هدف اين مقاله، بررسي عوامل شکل‌گيري جريان نومعتزله در جهان اسلام، نقاط اشتراک و افتراق ميان جريان کلامي نومعتزله با مکتب معتزله و نقد و بررسي اجمالي مباني نظري و ديدگاه‌هاي کلامي طرف‌داران اين جريان فکري است. در تأليف اين مقاله، به آثار انديشمندان متعلق به جريان فکري نومعتزله و برخي پژوهش‌هايي که در زمينة معرفي برخي نومعتزليان و نقد و بررسي آراي آنها انجام شده، مراجعه کرده‌ايم. بر پاية اين بررسي‌ها، به تقسيم جريان نومعتزله به نومعتزليان کشورهاي عربي، نومعتزليان شبه‌قارۀ هند و نومعتزليان ايران پرداخته‌ايم و نشان داده‌ايم که آنها بر احياي جريان معتزله در جهان اسلام اصرار دارند و عده‌اي نيز براي توجيه ديدگاه‌هايشان، آنها را در راستاي آراي انديشمندان معتزله قديم معرفي کرده‌اند
Keywords:
References:
- ابوزيد، نصر حامد، معناي متن، چ1، ترجمۀ مرتضي کريمي‌نيا، تهران، طرح نو،1380.
- ـــــ ، الاتجاه العقلي في التفسير، بيروت، المرکز الثقافي العربي،1996م.
- ـــــ ، «تاويل،حقيقت و نص»، کيان، ش54، مهر و آبان1379.
- ـــــ ، التفکير في زمن التکفير، قاهره، مکتبة مدبولي، 1995م.
- ـــــ ، «دين و سکولاريزم: از منازعه تا مذاکره»، ترجمۀ روح‌الله فرج‌زاده، www.nasr-hamed-abuzayd.blogfa.com.
- ـــــ ، «حقوق زن در اسلام‌پژوهشى در تاريخمندى متون(1)»، ترجمۀ علي زاهدپور، www.nasr-hamed-abuzayd.blogfa.com
- ـــــ ، نقد گفتمان ديني، ترجمۀ حسن يوسفي اشکوري و محمدجواهرکلام، تهران، يادآوران،۱۳۸3.
- امين، احمد، «المعتزله و المحدثون»، رسالة الاسلام، ش11، www.tebyan.net.
- ـــــ ، ضحي الاسلام، ج3، قاهره، 1353ق.
- . حسين، طه، المجموعة الکاملة لمؤلفات الدکتور طه حسين، ج14، بيروت، 1974.
- حسيني ايماني، سيدمهدي، «بررسي ظهور گرايش‌هاي اعتزالي نو در دوران معاصر0»، در: دائره المعارف طهور، .tahoor.com
- حنفي، حسن ، «تاريخمندي دانش کلام»، ترجمۀ محمدمهدي خلجي، فصلنامۀ نقد و نظر، ش9.
- ـــــ ، «از نقد سند تا نقد متن 5»، علوم حديث ، ش20، تابستان 1380.
- ـــــ ، من العقيده الي الثوره، ج2، بيروت، دارالتنوير للطباعه و النشر، 1988م.
- ـــــ ، الدين و الثورة (اليسار الاسلامية و الوحدة الوطنيه)، قاهرة، مکتبة مدبولي، 1981م.
- ـــــ ، الاسلام و الحداثة، لندن، نشر ساقى،1990م.
- 17. خلف الله، محمد احمد، مفاهيم قرآنيه، کويت، عالم المعرفه،1984م.
- ـــــ ، الفن القصصي في القرآن الکريم، قاهره، سينا للنشر و بيروت، موسسه الانتشار العربي، 1999م.
- الخولي، امين، مناهج تجديد في النحو و البلاغة و التفسير والأدب، قاهره، الهيئة المصرية العامة للکتاب، 1952م.
- سبحاني، جعفر، ملل و نحل، ج3، نرم افزار کتابخانه کلام اسلامي.
- ـــــ ، الالهيات، ج3، نرم افزار کتابخانه کلام اسلامي.
- سروش، عبدالکريم، «نومعتزلي هستم»،www.bashgah.net .
- ـــــ ، «تجديد تجربه اعتزال»، .http://www.porsojoo.com
- ـــــ ، «مصاحبه با رسانه هلند»، www.drsoroush.com.
- شهرستاني، ملل و نحل، ج1، نرم افزار کتابخانه کلام اسلامي.
- عبده، محمد، رسالة التوحيد، مکتبة الاسرة، نرم افزار کتابخانه کلام اسلامي.
- ـــــ ، تفسير المنار، ج1، بيروت، دارالمعرفه، 1414ق.
- عدالت‌نژاد، سعيد، نقد و بررسي‌هايي درباره انديشه‌هاي نصر حامد ابوزيد، چ1، تهران، مشق امروز،1380.
- علمي، محمدجعفر، «بررسي و نقد نظريه فضل الرحمن در بازسازي اجتهاد در دين»، مجله علوم سياسي، ش37، بهار 1386.
- ـــــ ، درس آشنايي با معتزليان جديد در کشورهاي اسلامي، مجمع عالي حکمت اسلامي.
- عنايت، حميد، انديشۀ سياسي در اسلام معاصر، چ3، ترجمۀ بهاءالدين خرم‌شاهي، تهران، خوارزمي، 1372.
- غفارخان، حافظ، «شاه‌ولي‌الله دهلوي»، ترجمۀ بابک عباسي، کيان، ش46.
- مجتهد شبستري، محمد، «مولفه‌هاي نوانديشي ديني»، drshabestari.blogfa.com.www.
- ـــــ ، «قرائت نبوي از جهان1 و 2»، drshabestari.blogfa.com.www
- ـــــ ، هرمنوتيک، کتاب و سنت، چ6، تهران، طرح نو، 1382.
- مصباح يزدي، محمدتقي، نظرية سياسي اسلام، ج1و 2، چ3، قم، مؤسسة امام خميني، 1380.
- ـــــ ، آموزش عقايد، چ17، تهران، سازمان تبليغات اسلامي، 1377.
- ـــــ ، حقوق و سياست در قرآن، چ1، قم، مؤسسة امام خميني، 1377.
- ـــــ ، آموزش فلسفه، ج1، چ3، تهران، بين‌الملل، 1382.
- معرفت، محمدهادي، نقد شبهات پيرامون قرآن، چ1، قم، مؤسسۀ فرهنگي تمهيد، 1388.
- مطهري، مرتضي، نبوت، نرم افزار مطهر، نسخه 3.1.
- مکارم شيرازي، ناصر، تفسير نمونه، ج10، نرم افزار جامع تفاسير نور.
- وصفي، محمدرضا، نومعتزليان، چ1، تهران، نگاه معاصر، 1387.
- ويلانت، رتراود، «جريان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شناسي تفاسير قرآن در دوره معاصر»، ترجمۀ مهرداد عباسي، مجله آينه پژوهش، ش86، خرداد و تير 1383.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
Goli, Javad, Youfiyan, Hasan.(2025) Trendology of neo- Mu'tazilah(Separatists) . Ma`rifat-e Kalami, 1(3), 113-140
Javad Goli; Hasan Youfiyan."Trendology of neo- Mu'tazilah(Separatists) ". Ma`rifat-e Kalami, 1, 3, 2025, 113-140
Goli, J, Youfiyan, H.(2025) 'Trendology of neo- Mu'tazilah(Separatists) ', Ma`rifat-e Kalami, 1(3), pp. 113-140
