Ma`rifat-e Kalami, Volume 7, Issue 1, No 16, Year 2025 , Pages 131-150

    The Methodology of khajeh Nasir al-din Tusi for Proving Religious Beliefs

    Article Type: 
    Research
    Writers:
    ✍️ Behnam / PhD student of philosophy of religion, IKI / malekzadeh313@yahoo.com
    Hasan Youfiyan / associate professor of IKI / hasanusofian@gmail.com
    Pages: 131-150 Receive Date: 2025/04/07 Accept Date: 2025/04/07
    Abstract: 
    The Methodology of sciences can be considered among the characteristics of the new age and it can be claimed that scientific advancements are considerably indebted to meticulous attention to methods. Theology, like other sciences, is no exception to the rule and requires its own methodology. Research in the area of theology can be carried out using two historical and rational methods. In the present study which is conducted using the first method, we investigate the theological method of khajeh Nasir al-din Tusi for proving beliefs. Our approach in this research is descriptive-analytic and critical. The most important findings of the research on the theological method of khaje include his making use of discursive and dialectical method for defending and proving, turning away from analogical and symbolical method and using unabrogated verses and frequently narrated traditions
    Keywords: 
    methodology
    theological method
    Nasir al-din Tusi
    rational method
    traditional method
    argument
    dialectics
    single individual narration
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :روش شناسی خواجه نصیرالدین طوسی در اثبات عقاید دینی
    Abstract: 
    روش شناسی علوم را می توان از ویژگی های عصر جدید برشمرد و ادعا کرد که پیشرفت علوم تا حد درخور توجهی مرهون دقت نظر در روش هاست. علم کلام نیز همچون علوم دیگر از این قاعده مستثنا نیست و روش خاص خود را می طلبد. پژوهش در روش علم کلام به دو شیوه‌ی تاریخی و منطقی قابل انجام است و ما در این پژوهش بر اساس شیوه‌ی اول عمل می کنیم و به بررسی روش کلامی خواجه نصیرالدین طوسی در مقام اثبات عقاید می پردازیم. روش ما در این پژوهش، توصیفی ـ تحلیلی و انتقادی است. بهره گیری از روش برهانی و جدلی در مقام اثبات و دفاع، دوری از روش تمثیلی و خطابی در این دو مقام و نیز استفاده از ظواهر محکمات قرآن و اخبار متواتر را می توان از مهم ترین یافته های پژوهش در روش کلامی خواجه دانست.
    Keywords: 
    خبر واحد
    برهان
    جدل
    خواجه نصیرالدین طوسی
    روش شناسی
    روش عقلی
    روش نقلی
    روش کلامی
    References: 
    • ابراهيمي‌ديناني، غلامحسين، 1389، نصيرالدين طوسي(فيلسوف گفتگو)، چ سوم، تهران، هرمس.
    • الأعسم، عبدالأمير،1980م، الفيلسوف نصيرالدين الطوسي(مؤسس المنهج الفلسفي في علم الکلام الاسلامي)، چ دوم، بيروت، دارالاندلس.
    • برنجکار، رضا، زمستان 1375، «روش شناسي علم کلام روش استنباط از متون ديني»، نقدو نظر، ش 9.
    • جبرئيلي، محمدصفر، 1389، سير تطور کلام شيعه از عصر غيبت تا عصر خواجه نصيرطوسي، تهران، فرهنگ و انديشه اسلامي.
    • خليلي، اسد‌الله، 1380، «روش شناسي علم کلام»، مقطع کارشناسي ارشد، دانشگاه تهران.
    • رباني گلپايگاني، علي، پاييز 1385، «جايگاه و گونه‌هاي روش عقلي در علم کلام»، معارف عقلي، ش3.
    • سلمانيان، حسنعلي، 1378، نقش فلسفه در انديشه‌هاي کلامي خواجه نصيرالدين طوسي، پايان‌نامه کارشناسي ارشد، قم، مؤسسه آموزشي پژوهشي امام خميني.
    • طوسي، نصيرالدين، 1405ق ـ الف، تلخيص المحصل(به ضميمه برخي رسائل خواجه)، دوم، بيروت، دارالاضواء.
    • ـــــ ، 1405ق ـ ب، مصارع المصارع، قم، کتابخانه آيت‌الله مرعشي.
    • ـــــ ، 1335، فصول، ترجمه رکن‌الدين محمدبن علي گرگاني، به کوشش محمدتقي دانش‌پژوه، تهران، دانشگاه تهران.
    • ـــــ ، 1361، أساس الاقتباس، تصحيح مدرس رضوي، چ سوم، تهران، دانشگاه تهران.
    • ـــــ ، 1375، شرح الاشارات و التنبيهات، قم، البلاغة.
    • ـــــ ، 1380، مصارع المصارع، ترجمه سيدمحسن ميري، تهران، حکمت.
    • ـــــ ، 1407ق، تجريد الاعتقاد، تحقيق حسيني جلالي، قم، دفتر تبليغات اسلامي.
    • ـــــ ، 1413ق، قواعد العقائد، مقدمه و تحقيق و تعليق حسن خازم، لبنان، دارالغربة.
    • علوي، سيدمحمدحسين، 1385، «روش‌شناسي علم کلام»، معارف عقلي، ش3،‌ ص91-114.
    • غزالي، ابوحامد، 1416ق، رسائل الغزالي، بيروت، دارالفکر.
    • فياض لاهيجي، 1372، سرمايه ايمان در اصول اعتقادات، تصحيح صادق لاريجاني، چ سوم، تهران، الزهراء.
    • مدرس رضوي، محمدتقي، 1370، احوال و آثار خواجه نصير طوسي، چ دوم، تهران، اساطير.
    • يوسفيان، حسن، 1389، دوگانگي حقيقت از ديدگاه ابن‌رشد و ابن‌رشديان، قم، مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني.
    • - يوسفيان، حسن و احمدحسين شريفي، 1386، عقل و وحي، چ پنجم، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي
    • 191 reads
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    , Behnam, Youfiyan, Hasan.(2025) The Methodology of khajeh Nasir al-din Tusi for Proving Religious Beliefs. Ma`rifat-e Kalami, 7(1), 131-150

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Behnam ; Hasan Youfiyan."The Methodology of khajeh Nasir al-din Tusi for Proving Religious Beliefs". Ma`rifat-e Kalami, 7, 1, 2025, 131-150

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    , B, Youfiyan, H.(2025) 'The Methodology of khajeh Nasir al-din Tusi for Proving Religious Beliefs', Ma`rifat-e Kalami, 7(1), pp. 131-150

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    , B, Youfiyan, H. The Methodology of khajeh Nasir al-din Tusi for Proving Religious Beliefs. Ma`rifat-e Kalami, 2025; 7(1): 131-150