Ma`rifat-e Kalami, Volume 14, Issue 1, No 30, Year 2025 , Pages 25-37

    An Analysis of Mohammad Ghazali's Approach in Relation between Faith and Certainty

    Article Type: 
    Research
    Writers:
    Maryam Norozi / PhD student in Islamic Philosophy and Theology, Iran, Tehran, Islamic Azad University, Central Tehran Branch / marnor60@gmail.com
    ✍️ Azizollah / Associate Professor, Department of Islamic Philosophy and Theology, Iran, Tehran, Islamic Azad University, Central Tehran Branch / k.afshar.a@gmail.com
    Amir / Assistant Professor, Department of Islamic Philosophy, Iran, Tehran, Islamic Azad University, Central Tehran Branch / mananoora@gmail.com
    Abstract: 
    "Faith" is one of the most sublime human characteristics, and therefore the way to achieve happiness should be found in faith and certainty. Using the analytical-descriptive method, this article is trying to answer the question that what is the relationship between faith and certainty in Ghazali's works? And what are the ways to achieve faith and certainty in his opinion? The findings indicate that Ghazali does not base faith and certainty only on reasoning or intuition, but also accepts good faith and trust in others to achieve it, and with this basis he tries to interpret faith and certainty in such a way that all members of the Islamic society to be included. In his opinion, God's general mercy requires that the heart's acceptance to be sufficient for faith and certainty; Because the interlocutors of God are all human beings, and the mind's belonging to the revelation and following the orders and religious orders is enough for salvation. Therefore, evidence and intuition only increase the perfection of faith and certainty of a person, otherwise it has no effect on the principle of their attainment.
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :تحلیل رویکرد محمد غزالی در نسبت ایمان با یقین *
    Abstract: 
    «ایمان» از متعالی ترین ویژگی های انسانی است و راه حصول به سعادت را در ایمان و یقین باید جست. این مقاله در تلاش است با روش تحلیلی ـ توصیفی به این پرسش پاسخ دهد که در آثار غزالی چه نسبتی میان ایمان و یقین وجود دارد؟ و راه های حصول ایمان و یقین از نظر وی کدام است؟ یافته های حاصل از این پژوهش حاکی از آن است که غزالی ایمان و یقین را فقط بر استدلال یا شهود مبتنی نمی کند، بلکه حسن ظن و اعتماد به دیگران در حصول آن را هم می پذیرد، و با این مبنا می کوشد ایمان و یقین را به گونه ای تفسیر کند که همه آحاد جامعه اسلامی را شامل شود. به نظر وی رحمت عام الهی مستلزم آن است که صرفاً پذیرش قلبی برای ایمان و یقین کفایت کند؛ زیرا طرف خطاب خداوند همه آدمیان هستند، و تعلق خاطر به وحی و عمل به اوامر و نواهی دینی برای رستگاری کافی است، و برهان و شهود بر کمال ایمان و یقین می افزاید، وگرنه در اصل حصول آنها تأثیری ندارد.
    References: 
    • اشعري، ابوالحسن، 1363، المقالات الاسلاميين و الاختلاف المصلين، تهران، اميركبير.
    • ايجي، عضدالدين، 1325ق، المواقف، شرح سيدشريف جرجاني، مصر، شریف الرضی.
    • بخاري، محمدبن ‌اسماعيل، 1388، صحيح البخاري، ترجمة عبدالعلي نوراحراري، تربت جام، شيخ الاسلام احمد جام.
    • بغدادي، عبدالقاهر، بي‌تا، اصول‌الدين، مصر، شریف الرضی.
    • تفتازاني، سعدالدين، 1412ق، شرح المقاصد، قم، شريف الرضي.
    • حنفي، نورالحق، بي‌تا، تيسير القاري في شرح صحيح البخاري، بي‌جا، بي‌نا.
    • شهرستاني، عبدالکريم، 1375، الملل و النحل، قم، شريف الرضي.
    • طباطبائي، سيدمحمدحسين، 1422ق، الميزان في التفسير القرآن، بيروت، العلميه.
    • طبرسي، حسن‌بن فضل، 1385ق، مشکاة الأنوار في غرر الأخبار، نجف، کتابخانه حيدريه.
    • غزالي، ابوحامد، 1364، مشکاة الانوار، ترجمة صادق آيينه‌وند، تهران، اميرکبير.
    • ـــــ ، 1366، احياي علوم الدين، به کوشش حسين خديو جم، تهران، علمي و فرهنگي.
    • ـــــ ، 1402ق، الاقتصاد في الاعتقاد، بيروت، الحکمه.
    • ـــــ ، 1416ق، مجموعه رسائل (فيصل التفرقه)، بيروت، دارالفکر.
    • ـــــ ، 1432ق، احياء علوم الدين، جده، دارالمنهاج.
    • ـــــ ، 2003م، الجام العوام عن علم الكلام، بيروت، دار الحرم للتراث.
    • فاخوري، حنا و خليل جر، 1358، تاريخ فلسفه در جهان اسلامي، ترجمة عبدالمحمد آيتي، تهران، کتاب زمان.
    • فخررازي، محمدبن عمر، 1425ق، تفسير کبير، بيروت، دارالفکر.
    • قلي‌زاده، سميه و همكاران، 1385، «مقایسه شک امام محمد غزالی و رنه دکارت»، آینۀ معرفت، ش 9، ص 125ـ154.
    • كاكايي، قاسم و لاله حقيقت، 1387، «ماهیت ایمان از دیدگاه محمد غزالی»، آینۀ معرفت، ش 14، ص 145ـ172.
    • متقي هندي، حسام‌الدين، 1413ق، کنز العمال، بيروت، مؤسسة الرساله.
    • محبوبي بيات، مليحه، 1400، رابطه عقل و ایمان از دیدگاه غزالی و ملاصدرا، قم، جامعة الزهراء.
    • محجوب، محمدجعفر، 1389، «غزالي و اسماعيليان»، در: ضمن گزيده مقالات غزالي‌شناسي، به اهتمام ميثم کرمي، تهران، حکمت.
    • محمدی وایقانی، كاظم، 1399، امام محمد غزالی در جستجوی حقیقت، قم، نجم کبری.
    • مفيد، محمدبن محمدبن نعمان، 1414ق، اوائل المقالات في المذاهب المختارات، نجف، حيدريه.
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Norozi, Maryam, , Azizollah, , Amir.(2025) An Analysis of Mohammad Ghazali's Approach in Relation between Faith and Certainty. Ma`rifat-e Kalami, 14(1), 25-37

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Maryam Norozi; Azizollah ; Amir ."An Analysis of Mohammad Ghazali's Approach in Relation between Faith and Certainty". Ma`rifat-e Kalami, 14, 1, 2025, 25-37

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Norozi, M, , A, , A.(2025) 'An Analysis of Mohammad Ghazali's Approach in Relation between Faith and Certainty', Ma`rifat-e Kalami, 14(1), pp. 25-37

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Norozi, M, , A, , A. An Analysis of Mohammad Ghazali's Approach in Relation between Faith and Certainty. Ma`rifat-e Kalami, 2025; 14(1): 25-37