Ma`rifat-e Kalami, Volume 14, Issue 1, No 30, Year 2025 , Pages 161-178
A Critical Study of Dr. Ali Shariati's Eschatological Thought
Article Type:
Research
Writers:
Abstract:
Dr. Shariati, one of the prominent figures of the religious neo-thought trend with a sociological approach, considered Islam as a religion with many social functions; However, he saw its effectiveness as dependent on the reviewing of religious texts. In this context, he revised the religious principles of Islam. Using the analytical-descriptive method and with a critical approach, this article aims to examine the principle of "resurrection" and the end of man from his point of view. This research has shown that he has explained the propositions related to resurrection by using practical and modern rationality. On this basis, he often presents worldly interpretations of resurrection. He has argued for the proof of resurrection through divine justice and explaining the general rule of "action and reaction". Shariati considers immortality as one of the greatest human talents. According to him, the world, livelihood and economy are the main thing and the hereafter is dependent on material things. According to him, the verses referring to the resurrection and the afterlife are not realistic, but symbolic.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :بررسی انتقادی اندیشه معاد‌شناسی دکتر علی شریعتی
Abstract:
دکتر شریعتی، از چهره های شاخص جریان نواندیش دینی با رویکرد جامعه گرایانه، اسلام را دینی واجد کارکردهای اجتماعی فراوان می دانست؛ اما کارآمدی آن را در گرو بازبینی و بازخوانی مجدد متون دینی می دید. او در این زمینه به بازنگری اصول اعتقادی اسلام پرداخت. مقاله حاضر بر آن است تا اصل «معاد» و فرجام انسان را از دیدگاه او، با روش تحلیلی ـ توصیفی و با رویکردی انتقادی بررسی کند. این پژوهش نشان داده که او با استفاده از عقلانیت عملگرا و امروزی به تبیین گزاره های مربوط به معاد پرداخته است. بر همین اساس غالباً تفاسیری این جهانی از معاد ارائه می دهد. او برای اثبات معاد از طریق عدل الهی و تبیین قاعده عمومی «عمل و عکس ا لعمل» استدلال نموده است. شریعتی جاودانگی را یکی از بزرگ ترین استعدادهای انسان می داند. از نظر او، دنیا، معاش و اقتصاد اصل است و آخرت به امور مادی وابسته است. آیات ناظر به معاد و مواقف اخروی از نظر او، واقع نما نیست، بلکه نمادین است.
References:
- نهج‌البلاغه، 1379، ترجمة محمد دشتي، قم، مشهور.
- احسائي، محمدبن علي، 1403ق، عوالي اللئالي العزيزيه في الاحاديث الدينيه، قم، سيدالشهداء.
- اعظمي مرام، ميلاد، 1394، مجموعه برداشت‌هاي دکتر علي شريعتي از قرآن و سنت، تهران، اطلاعات.
- برقي، احمدبن‌محمد، 1371ق، المحاسن، قم، دارالکتب الاسلاميه.
- خسروپناه، عبدالحسين، 1388، آسيب‌شناسي دين‌پژوهي معاصر، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي.
- رحيمي منجزي، حسن، 1387، شريعتي در شريعت، قم، اعتدال.
- رنجبر حسيني، محمد، 1398، عقل و دين از ديدگاه استاد شهيد مطهري و دکتر علي شريعتي، قم، مجلسي.
- شريعتي، علي، 1359، مجموعه آثار هبوط در کوير، تهران، سروش.
- ـــــ ، 1360الف، مجموعه آثار؛ اسلام‌شناسي(1)، تهران، شريعتي.
- ـــــ ، 1360ب، مجموعه آثار؛ اسلام‌شناسي(2)، تهران، قلم.
- ـــــ ، 1376، مجموعه آثار؛ شناخت و تاريخ اديان(2)، چ ششم، تهران، شرکت سهامي انتشار.
- ـــــ ، 1377الف، مجموعه آثار؛ مذهب عليه مذهب، تهران، چاپخش.
- ـــــ ، 1377ب، مجموعه آثار؛ جهان‌بيني و ايدئولوژي، تهران، شرکت سهامي انتشار.
- ـــــ ، 1378الف، مجموعه آثار؛ حسين وارث آدم، چ هفتم، تهران، قلم.
- ـــــ ، 1378ب، مجموعه آثار؛ جهت‌گيري طبقاتي، چ سوم، تهران، قلم.
- ـــــ ، 1388الف، مجموعه آثار؛ شناخت تاريخ و اديان(2)، چ دهم، تهران، قلم.
- ـــــ ، 1388ب، مجموعه آثار؛ گونه‌گون، چ هشتم، تهران، قلم.
- کليني، محمدبن يعقوب، 1382، کافي، بيروت، مؤسسة الوفاء.
- ـــــ ، 1393، کافي، چ چهارم، تهران، دارالثقلين.
- مجلسي، محمدباقر، 1403ق، بحارالانوار، چ دوم، بيروت، مؤسسة الوفاء.
- محمدرضايي، محمد، 1386، «براهين عقلي اثبات حيات پس از مرگ»، قبسات، ش 12 (46)، ص 71-82.
- محمدي، مجيد، 1374، دين‌شناسي معاصر، تهران، قطره.
- مريجي، شمس‌الله، 1386، «بازشناسي جريان‌هاي روشنفکري در ايران»، علوم سياسي، ش 37، ص 45-70.
- مصباح يزدي، محمدتقي، 1367، جامعه و تاريخ از نگاه قرآن، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
- ـــــ ، 1382، به سوي او، چ ششم، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
- ـــــ ، 1398، آموزش عقايد، چ يازدهم، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
- مطهري، مرتضي، 1374، معاد، چ دوم، تهران، صدرا.
- نصري، عبدالله، 1381، راز متن، تهران، آفتاب توسعه.
- هاشمي شاهرودي، سيدمحمود، 1392، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بيت، قم، دائرة‌المعارف فقه اسلامي.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
, Fatemeh sadat, Mohammad rezaei, Mohammad.(2025) A Critical Study of Dr. Ali Shariati's Eschatological Thought. Ma`rifat-e Kalami, 14(1), 161-178
Fatemeh sadat ; Mohammad Mohammad rezaei."A Critical Study of Dr. Ali Shariati's Eschatological Thought". Ma`rifat-e Kalami, 14, 1, 2025, 161-178
, F, Mohammad rezaei, M.(2025) 'A Critical Study of Dr. Ali Shariati's Eschatological Thought', Ma`rifat-e Kalami, 14(1), pp. 161-178
