Ma`rifat Kalami

توحید به معنی اعتقاد به یگانگی خدا و شریک قائل نشدن برای او، اساس همه ادیان الهی است. روشنفکرانی که با رویکرد متداول غرب معاصر به بازخوانی دین پرداخته¬اند، دین را از حقیقت خود خارج کرده و به امری این¬جهانی، مادی و اومانیستی تحریف نموده¬اند. یکی از این شخصیت¬ها حسن حنفی روشنفکر معاصر مصری است. پژوهش حاضر، به بررسی و نقد دیدگاه او در موضوع توحید می¬پردازد؛ با مراجعه به آثار حنفی، به خصوص کتاب «من العقیده الی الثوره» که در صدد قرائت مدرن از مباحث کلامی است، همه اصول دین حتی با قرائت اهل سنت، را به چالش می¬کشد. در رویکرد او توحید نه بعنوان ذاتی حقیقی و بی¬نهایت از کمال هستی، بلکه باید به امر انسانی و در پرتو شرایط اجتماعی، تاریخی و فرهنگی معاصر بازخوانی شود و تفسیری متناسب با نیازهای دنیای امروز از آن ارائه گردد. او الهیات را وارونه انسانیات می¬داند که در قرائت جدید باید از وجه الهیاتی به چهره انسانی و این¬جهانی تغییر یابد. قرائت او هیچ تناسبی با هیچیک از ادیان الهی در باب توحید ندارد بلکه به نفی توحید و لوازم آن بازمی¬گردد. این مقاله تلاش می¬کند با مراجعه به اندیشه¬های او در کتاب مذکور، به نقد و بررسی آن بپردازد.