Ma`rifat-e Kalami, Volume 1, Issue 3, No 3, Year 2025 , Pages 35-62
Islamic heritage trapped in contextuallty (contextualization) Criticism of Hassan Hanafi's approach towards reconstruction of Islamic Heritage (tradition)
Article Type:
Promotional
Writers:
Ramezan / Assistant Professor، Bagher Al-Oulum University
Abstract:
In his decades-long writing activity، Hassan Hanafi، one of the contemporary Egyptian intellectuals، has tried to offer a special definition of Islamic heritage (tradition) and its characteristics، and to peruse his project entitled" reform and heritage(tradition) " in his different works، with the aim of reform and modernization in Islamic heritage. He mentions some of the characteristics of Islamic heritage as follow: "it is a national and ethnic treasure، an intellectual explanation for the phenomena of each age، and a theoretical formulation about the struggles between rulers and ruled; it is one-dimensional، and it has the inversion of human matters towards theological ones" which must be changed from theological matters into human matters. According to him، Islam has the principles and concepts of modernization، but they have been neglected in Islamic heritage or have been explained otherwise. We should discover these new concepts suitable to contextual conditions. He accuses the language of heritage of staleness and deficiency، and proposes some ways to reconstruct Islamic heritage، all of which needs assessment and analysis.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :ارزش و اعتبار معرفت دینی از منظر جریان‌های فکری
Abstract:
در باب معرفت دینی، بحث از چیستی و حقیقت معرفت دینی، روش و منطق کشف و فهم آن، ملاک و معیار دینی بودن، صدق و اعتبار آن و.... و در باب ارزش معرفتی معرفت دینی نیز بحث واقع نمایی، حکایت گری و قابلیت ارزش گذاری، مسئله صدق، ملاک و معیار ثبوتی آن و.... مطرح است. مراد از میزان ارزش معرفتی در معرفت دینی، انطباق معارف دینی با واقع و حاق دین و بررسی نسبت معرفت دینی با واقع و نفس الامر دین می باشد. بنابراین، مسئله اصلی این است که با توجه به خاصیت حکایت گری معارف دینی از واقع و امکان انطباق آن با واقع و حاق دین از یک سو، و امکان خطا و احتمال عدم انطباق آن با واقع دین از سوی دیگر، مطابقت معارف دینی با واقع به چه میزان است؟ در پاسخ سه جریان و رویکرد فکری مطرح می شوند: جریان افراطی، جریان تفریطی و رویکرد سوم، دیدگاه صحیح است که معتقد به انطباق حداکثری و رئالیسم خطاپذیر نام دارد.
این مقاله با رویکرد بررسی اسنادی، ضمن بیان دیدگاه ها در باب ماهیت معرفت دینی، به نقد و بررسی سه جریان مزبور می پردازد.
References:
- - ابن‌خلدون، عبدالرحمن، مقدمه، بيروت، دارالفکر، 1421ق.
- - ابوزيد، نصرحامد، نقد الخطاب الدينى، قاهره، سينا، 1994م.
- - استرآبادي، محمدامين، الفوائد المدنيه، قم، دارالنشر لاهل البيت، بى‌تا.
- - جوادى آملى، عبدالله، شريعت در آينه معرفت، چ2، قم، اسراء، 1378.
- - حرّ عاملي، محمدبن‌حسن، الفصول المهمّه في اصول الأئمّه، تحقيق محمدبن‌محمدحسين القائينى، مؤسسة معارف اسلامى امام رضا، 1418ق.
- - حسين‌زاده، محمد، مبانى معرفت دينى، قم، مؤسسۀ امام خمينى، 1379.
- - خسروپناه، عبدالحسين، کلام جديد، قم، پژوهش‌هاى فرهنگى حوزه، 1379.
- -ـــــ، آسيب‌شناسي دين‌پژوهي معاصر (تحليل دين‌شناسي شريعتي، بازرگان و سروش)،قم، پژوهشگاه فرهنگ و انديشۀ اسلامي، 1388.
- -دايرة المعارف تشيع، زير نظر بهاءالدين خرمشاهي، تهران، نشر شهيد محبّي، 1384.
- - رباني گلپايگاني، علي، معرفت ديني از منظر معرفتشناسي، قم، کانون انديشۀ جوان،1378.
- - رشاد، علي‌اکبر، در آمدي بر مباني منطق کشف گزاره‌ها و آموزه‌هاي ديني،(جزوۀ دبيرخانه هيئت حمايت از کرسي نظريه‌پردازي)، 1387.
- - ـــــ، دين‌پژوهي معاصر، تهران، مؤسسۀ فرهنگي دانش و انديشۀ معاصر، 1382.
- - ـــــ، «ضرورت تأسيس فلسفه دين»، قبسات، ش38، زمستان1384، ص21-52.
- - ـــــ، «معيار علم ديني»، ذهن، ش33، بهار 1387، ص5-12.
- - ـــــ، منطق فهم دين، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و انديشۀ اسلامي، 1389.
- - ـــــ، فلسفه دين، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و انديشۀ اسلامى، 1383.
- - سروش، عبدالکريم، قبض و بسط تئوريک شريعت، چ‌پنجم، تهران، مؤسسۀ فرهنگي صراط، 1375.
- - صفي پوري، عبدالرحيم بن عبدالكريم، منتهي الارب في لغة العرب، تهران، کتابخانه سنايي، بي‌تا.
- - طباطبايي، سيدمحمدحسين، شيعه در اسلام، چ دوم، به کوشش سيدهادي خسروشاهي، قم، بوستان کتاب، 1387
- - غزالي، محمد، احياء العلوم الدين، بيروت، المکتبه العصريه، 1413ق.
- - فارابي، ابو نصر، احصاء العلوم، تحقيق علي بوملحم، بيروت، دار و مکتبة الهلال، 2003م.
- - فعالي، محمدتقي، در آمدي بر معرفتشناسي معاصر و ديني، قم، معارف، 1377.
- - الفناري، حمزه، مصباح الانس ( شرح مفاتيح الغيب صدرالدين قونوي)، با تعليقات انديشمندان معاصر و تصحيح محمد خواجوي، چ دوم، تهران، مولي، 1384.
- - فيض کاشاني، مولي محسن، الوافي، قم، مكتبة المرعشي النجفي، ۱۴۰۴ق.
- - قائمي‌نيا، عليرضا، متن نظريه شبکه معرفت ديني ارائه شده در کرسي‌هاي نظريه‌پردازي، قم، پژوهشگاه فرهنگ و انديشۀ اسلامي، 1387.
- - ـــــ، «نشانه‌شناسي و معرفت ديني»، کتاب نقد، ش33، زمستان1381، ص139-153.
- - ـــــ، «نقش مدل‌ها در معرفت ديني»، ذهن، سال چهارم، ش16 - 15، پاييز و زمستان 1382.
- - القنوجي، صديق‌بن‌حسن، أبجد العلوم الوشي المرقوم في بيان أحوال العلوم، تحقيق عبدالجبار زكار، بيروت، دارالكتب العلمية، 1978م.
- - كانت، ايمانوئل، تمهيدات، ترجمۀ غلامعلى حداد عادل، تهران، مركز نشر دانشگاهى، 1378.
- - مجتهد شبسترى، محمد، هرمنوتيك كتاب و سنت، نشر طرح نو، 1375.
- - مصباح يزدي، محمدتقي، «معرفت ديني»، کتاب نقد، ش5 – 6، زمستان 1376 و بهار 1377، ص2-29.
- - مطهري، مرتضي، آشنايي با علوم اسلامي، قم، دفتر نشر اسلامي، [بي‌تا].
- - ـــــ، ده گفتار(اصل اجتهاد در اسلام)، تهران چ پنجم، صدرا، 1366.
- - معلمي، حسن، معرفتشناسي، قم، مرکز جهاني علوم اسلامي، 1383.
- - وحيد بهبهاني، محمدباقر‌بن‌محمد، الفوائد الحائريه، قم، مجمع الفکر الإسلامي، 1415ق.
- - ـــــ، الرسائل الاصوليه، قم، مؤسسۀ وحيد بهبهاني، 1416ق
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
, Ramezan.(2025) Islamic heritage trapped in contextuallty (contextualization) Criticism of Hassan Hanafi's approach towards reconstruction of Islamic Heritage (tradition). Ma`rifat-e Kalami, 1(3), 35-62
Ramezan ."Islamic heritage trapped in contextuallty (contextualization) Criticism of Hassan Hanafi's approach towards reconstruction of Islamic Heritage (tradition)". Ma`rifat-e Kalami, 1, 3, 2025, 35-62
, R.(2025) 'Islamic heritage trapped in contextuallty (contextualization) Criticism of Hassan Hanafi's approach towards reconstruction of Islamic Heritage (tradition)', Ma`rifat-e Kalami, 1(3), pp. 35-62
