Ma`rifat-e Kalami, Volume 4, Issue 1, No 10, Year 2025 , Pages 53-76

    A Comparative Study of the Relationship between the Doctrine of Grace and Man's Choice from the View of Imamiyyah and Catholic Sect

    Article Type: 
    Research
    Writers:
    Sayed Ali Hassani Amoli / Assistant professor of department of religions, IKI / seyedAli5@Gmail.com
    ✍️ Hasan Dinpanah / MA student of religions, IKI / hasandinpanah@gmail.com
    Abstract: 
    One of the common researchable issues between Imamiyyah and Catholic Christianity is the necessity of divine "grace" or "effluence" for man to achieve felicity and salvation. In this regard, these two sects pay complete attention to the principle of God's grace, with, no doubt, different presentations. While proposing the principle of grace, Imamiyyah emphasizes on man's choice and free will to achieve felicity. On the contrary, Catholic sect, along with an all-comprehensive scheme of the doctrine of grace, emphasizes on the weakness of man's will- who has descended due to the Original Sin- with regard to achieving felicity, and holds that divine effluence is the decisive factor in salvation. Using a theoretical-documentary approach, the present paper seeks to comparatively reanalyze the relationship between the principle of "grace" and man's "choice" from the view of Imamiyyah and Catholic sects. The most important research finding is that the last element of perfect cause of man's volitional acts is "choice" and " divine "grace" from the view of Imamiyyah and Catholic sects, respectively.
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :بررسی تطبیقی رابطه‌ی آموزه‌ی لطف با اختیار انسان از دیدگاه امامیه و کاتولیک
    Abstract: 
    از موضوع های مشترک قابل بررسی میان امامیه و مسیحیت کاتولیک، ضرورت «فیض» یا «لطف» خداوند برای دستیابی انسان به سعادت و نجات است. در این راستا دو مذهب به اصل لطف خداوند توجه کامل دارند، اما طرحی که از آن ارائه می کنند، کاملاً متفاوت است؛ به گونه ای که امامیه در ضمن طرحِ قاعده‌ی لطف، بر اختیار و اراده‌ی آزاد انسان برای رسیدن به رستگاری تأکید می ورزد، اما آیین کاتولیک در راستای طرح همه جانبه‌ی حمایت از آموزه‌ی فیض، بر ضعف و ناتوانی اراده‌ی انسان، که بر اثر گناه نخستین سقوط کرده، برای رسیدن به سعادت تأکید می کند، و عامل تعیین کننده در امر نجات را فیض خداوند می دانند. مقاله‌ی پیش روی با رویکرد نظری و اسنادی تلاش می کند رابطه‌ی اصل «لطف» با «اختیار» انسان را در مذهب امامیه و آیین کاتولیک به روش تطبیقی واکاوی کند، و در ادامه نتایج اصلی بیان شوند. مهم ترین نتیجه‌ی به دست آمده آن است که جزء اخیرِ علت تامه‌ی اعمال ارادی انسان از نگاه امامیه، «اختیار» و از دیدگاه کاتولیک، «فیض» الهی است.
    References: 
    • گريدي، جوان، 1377، مسيحيت و بدعت‌ها، ترجمه عبدالرحيم‏ سليماني، قم، طه.
    • ابن‌منظور، محمدبن‌ مكرم، 1416ق، لسان العرب، تصحيح امين محمد، بيروت، دار احياء التراث العربي.
    • استيد، كريستوفر، 1380، فلسفه در مسيحيت باستان، ترجمة عبدالرحيم سليماني، قم، مركز مطالعات اديان و مذاهب.
    • اُنيس، ابراهيم، 1392، المعجم الوسيط، ط. الثانيه، قاهره، المكتبة الاسلاميه.
    • اوسترين ولفسن، هري، 1368، فلسفة علم كلام، ترجمة احمد آرام، تهران، الهدي.
    • ايلخاني، محمد، 1380، متافيزيك بوئتيوس(بحثي در فلسفه و كلام مسيحي)، تهران، الهام.
    • آفي براون، رابرت مك، 1382، روح آيين پروتستان، ترجمه فريبرز مجيدي، تهران، نگاه معاصر.
    • آگوستين، 1380، اعترافات، چ دوم، ترجمة ساية ميثمي، تهران، سهروردي.
    • ـــــ‌، 1391، شهر خدا، ترجمة حسين توفيقي، قم، مطالعات اديان و مذاهب.
    • بحرانى، ابن‌ميثم، 1406ق، ‏قواعد المرام في علم الكلام، چ دوم، ‏قم‏، مكتبة آيت‌الله المرعشي النجفي.
    • برانتل، جورج، 1381، آيين كاتوليك، ترجمة حسن قنبري، قم، مطالعات اديان و مذاهب.
    • بوعَمران، 1382، مسأله اختيار در تفكر اسلامي و پاسخ معتزله به آن، ترجمة اسماعيل سعادت، تهران، هرمس.
    • تيسن، هنري، بي‌تا، الهيات مسيحي، ترجمه ط. ميكائليان، تهران، حيات ابدي.
    • جرجاني، علي‌بن ‌محمد، 1325، شرح المواقف، تصحيح بدرالدين الحلبي، مصر، السعاده.
    • جعفري، محمدتقي، 1379، جبر و اختيار، تهران، نشر آثار علامه جعفري.
    • حسينى خسروى، سيدغلامرضا، 1375، ترجمه و تحقيق مفردات الفاظ قرآن، چ دوم، تهران، مرتضوى‏.
    • حلي، حسن‌بن يوسف، 1413ق، كشف المراد في شرح تجريد الاعتقاد، چ چهارم، تعليقات حسن حسن‌زاده آملي، قم‏، مؤسسة النشر الإسلامي.
    • حميد، حميد، 1375، «مشيت و اختيار در فلسفه و كلام شيعه اماميه»، ايران‌شناسي، سال هشتم، ش1، ص 106-124.
    • خرازي، سيدمحسن، 1382، «قاعدة لطف(1)»، انتظار موعود، ترجمه بهروز محمدي، ش8، ص 65-84.
    • خوئي، سيد ابوالقاسم، 1419ق، محاضرات في اصول الفقه، قم، موسسه نشر اسلامي.
    • دادبه، اصغر، 1390، مدخل «جبر و اختيار»، دائره المعارف تشيع، ويراستار كامران فاني، تهران، حكمت.
    • دِكرشنتزو، لوچانو، 1384، فيلسوفان بزرگ قرون وسطي، ترجمة عباس باقري، تهران، ني.
    • دورانت، ويل،‌1371، تاريخ تمدن، مترجمان حميد عنايت و ديگران، چ سوم، تهران، انقلاب اسلامي.
    • راغب اصفهاني، حسين بن‌محمد، 1412ق، المفردات في غريب القرآن، بيروت، دارالعلم.
    • رباني گلپايگاني، علي، 1413ق، «قاعده لطف در كلام عدليه»، در مجموعه مقالات كنگره شيخ مفيد، كنگرة هزاره شيخ مفيد، ش 89، ص 3-56.
    • رجبي، محمود، 1388، انسان‌شناسي، چ سيزدهم، قم، مؤسسة آموزشي پژوهشي امام خميني.
    • ژيلسون، اتين، 1366، روح فلسفة قرون وسطي، ترجمة داوودي، تهران، علمي و فرهنگي.
    • سيدعرب، حسين، 1390، مدخل «قدرت»، دائرة‌المعارف تشيع، ويراستار كامران فاني، تهران، حكمت.
    • شهرستاني، محمد، 1364، الملل و النحل، چ سوم، قم‏، الشريف الرضي.
    • صدرالمتألهين، 1981، الحكمة المتعاليه في الاسفار العقلية الاربعة، چ سوم، بيروت، دار احياء التراث العربي.
    • صدوق، محمد بن على، 1398ق، التوحيد، قم‏، مؤسسة النشر الإسلامي‏.
    • صفايي، سيد احمد، 1359، هشام بن الحكم، چ دوم، تهران، آفاق.
    • طباطبايي، سيدمحمد حسين، 1417ق، نهاية الحكمه، تحقيق و تعليق عباس زارعي سبزواري، چ چهاردهم، قم، موسسه نشر اسلامي.
    • طبرسي نوري، سيد اسماعيل، بي‌تا، كفاية الموحدين، تهران، كتابفروشي علميه اسلاميه.
    • طوسي، خواجه نصير، 1405ق، تلخيص المحصل المعروف بنقد المحصل، چ دوم،‌ بيروت، دارالاضواء.
    • ـــــ، 1405ق، رسائل خواجه نصيرالدين طوسى‏، چ دوم، بيروت‏، دارالأضواء.
    • ـــــ، 1335، مجموعة رسائل (رساله جبر و اختيار)، تهران، دانشگاه تهران.
    • طوسي، محمدبن حسن، 1375، الاقتصاد الهادي الي طريق الرشاد، بي‌جا، انتشارات كتابخانه‏.
    • عبدالجبار، قاضي، (1965- 1962م)، المغني في أبواب التوحيد و العدل، قاهره، ‏الدار المصرية.
    • ـــــ، 1422ق، شرح الاصول الخمسه، بيروت، ‏دار احياء التراث العربي.
    • ـــــ، بي‌تا، متشابه القرآن، القاهرة، دارالتراث‏.
    • علم‌الهدي، مرتضى، 1405ق، رسائل الشريف المرتضي، به كوشش احمد حسيني و مهدي رجايي، قم، دارالقرآن الكريم‏‏.
    • ـــــ، 1411ق، الذخيرة في علم الكلام، قم، جماعة المدرسين.
    • فضلي، عبدالهادي، بي‌تا، خلاصة علم‌الكلام، قم، مؤسسه دار الكتب الاسلامي.
    • فيروزآباد‏ي، محمدبن يعقوب، 1412 ق، القاموس المحيط، بيروت، دار احياء التراث.
    • قدردان قراملكي، محمدحسن، 1379، سكولاريزم در مسيحيت و اسلام، قم، دفتر تبليغات اسلامي.
    • ـــــ، 1387، نگاه سوم به جبر و اختيار، چ دوم، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي.
    • قرائتي، محسن، 1383، تفسير نور، چ يازدهم، تهران، مركز فرهنگى درس‌هايى از قرآن.
    • قرشي، سيدعلي‌اكبر، 1371، قاموس قرآن، چ ششم، تهران، دار الكتب الاسلامية.
    • كاكس، هاروي، 1378، مسيحيت، ترجمة عبدالرحيم سليماني، قم، مطالعات اديان و مذاهب
    • كرنز، ارل، 2008م، سرگذشت مسيحيت در طول تاريخ، ترجمه آرمان رشدي، انتشارات ايلام.
    • گروهي از پژوهشگران، 1386، فرهنگ و اصطلاحات فلسفه و كلام اسلامي، تهران، سهروردي.
    • لاسكم، ديويد، 1380، تفكر در دورة قرون وسطي، ترجمة محمدسعيد حنايي، تهران، قصيده.
    • لاهيجي، فياض، 1383، گوهر مراد، تهران، سايه‏.
    • لين، توني، 1380، تاريخ تفكر مسيحي، ترجمه روبرت آسريان، تهران، فرزان.
    • مجلسي، محمدباقر، 1403ق، بحارالانوار، چ دوم، بيروت، ‏دار إحياء التراث العربي.
    • محمدي، علي، 1378، شرح كشف المراد، چ چهارم، قم‏، دارالفكر.
    • مصاحب، غلام‏حسين، 1380، دايرة المعارف فارسي، چ دوم، تهران، اميركبير.
    • مصباح، محمد‌تقي، 1384 الف، راه و راهنماشناسي، چ پنجم، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
    • ـــــ، 1384 ب، معارف قرآن (1-3)، چ پنجم، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
    • ـــــ، 1382، آموزش فلسفه، چ سوم، تهران، اميركبير.
    • مفيد، محمدبن محمد نعمان، 1413ق، النكت الاعتقاديه، قم، المؤتمر العالمي لالفيه الشيخ المفيد.
    • مك‌گراث، آليستر، 1384، درسنامه الهيات مسيحي، ترجمه بهروز حدادي، قم، دانشگاه اديان و مذاهب.
    • ـــــ، 1392، درسنامه الهيات مسيحي، ترجمة بيات و ديگران، قم، دانشگاه اديان و مذاهب.
    • ـــــ، 1385، درآمدي بر الهيات مسيحي، ترجمة عيسي ديباج، تهران، كتاب روشن.
    • مولند، اينار، 1368، جهان مسيحيت، ترجمه محمدباقر انصاري و مسيح مهاجري، تهران، اميركبير.
    • مهيار، رضا، 1375، فرهنگ ابجدي عربي فارسي، چ دوم، تهران، نشر اسلامي.
    • نيشابوري، قطب‌الدين، 1414ق، الحدود، به كوشش محمد يزدي، قم، مؤسسة الإمام الصادق،
    • وان‌وورست، رابرت‌اي، 1384، مسيحيت از لابه‌لاي متون، ترجمه جواد باغباني و عباس رسول‌زاده، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
    • وير، رابرت، 1374، جهان مذهبي: اديان در جوامع امروز، ترجمه عبدالرحيم گواهي، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامي.
    • ياسپرس، كارل، 1363، آگوستين، ترجمة محمدحسن لطفي، تهران، خوارزمي.
    • Aquinas, Thomas, 2006, Summa Theologiae, New York, Cambridge University Press.
    • Armand, A. Maurer, 1965, Medieval philosophy, new york, random.
    • Augustinus, 1991, on the grace of christ, in a select library of the nicen and post-nicene, 14vols, v. 5.
    • Bowker, John., 1999, The oxford dictionary of world religions, oxford university press, new York.
    • Broderick, Robert C, 1944, Concise Catholic Dictionary, Minnesota, Catechetical Guild Educational Socieiy
    • Catechism of the catholic church, 1994, ireland, veritas.
    • E.m. burke, 1967, “Grace (theology)”, New Catholic Encyclopedia, The Catholic university of America, Washington, D. C
    • F.L. sheerin,1967, “Grace” in New Catholic Encyclopedia.
    • f.o meara, Thomas, 1987, "grace", in mircea eliade, the encyclopedia of religion, New York, Macmillan publishing company.
    • P. Nolan, 1967, "Free Will" in New Catholic Encyclopedia.
    • s.j.mc kenna, 1967, "semi- pelagianism", The New Catholic Encyclopedia.
    • Smedes, l.b. 1979, "grace", The international standard bible ebcyclopedia.
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Hassani Amoli , Sayed Ali, Dinpanah, Hasan.(2025) A Comparative Study of the Relationship between the Doctrine of Grace and Man's Choice from the View of Imamiyyah and Catholic Sect. Ma`rifat-e Kalami, 4(1), 53-76

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Sayed Ali Hassani Amoli ; Hasan Dinpanah."A Comparative Study of the Relationship between the Doctrine of Grace and Man's Choice from the View of Imamiyyah and Catholic Sect". Ma`rifat-e Kalami, 4, 1, 2025, 53-76

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Hassani Amoli , S, Dinpanah, H.(2025) 'A Comparative Study of the Relationship between the Doctrine of Grace and Man's Choice from the View of Imamiyyah and Catholic Sect', Ma`rifat-e Kalami, 4(1), pp. 53-76

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Hassani Amoli , S, Dinpanah, H. A Comparative Study of the Relationship between the Doctrine of Grace and Man's Choice from the View of Imamiyyah and Catholic Sect. Ma`rifat-e Kalami, 2025; 4(1): 53-76