Ma`rifat-e Kalami, Volume 6, Issue 1, No 14, Year 2025 , Pages 101-120

    The Truth of Doctrinal Monotheism in the View of Allameh Tabatabai and Alusi Baghdadi "A Critique of the Ideas of Wahhabism

    Article Type: 
    Research
    Writers:
    ✍️ Mohammad Pur-Abbas / PhD student of Islamic thoelogy, Allameh Tabatabaii University / mpoor30@yahoo.com
    Mohammad Hossein / assistant professor of theology department, Allameh Tabatabaii University / khavaninzadeh@atu.ac.ir
    Maryam Hassan-pur / MA student of philosophy and Islamic theology, Allameh Tabatabaii University. / m.hasanpour1364@yahoo.com
    Abstract: 
    Doctrinal monotheism is an important manifestation of monotheism and the religious figures in all Islamic sects have always been in agreement on it. However, there is no common understanding and agreement among them on the truth of religious monotheism or the meaning of polytheism in worship. Since this disagreement is mainly rooted in different understandings of the concept of worship. In this study, in the light of two major Shiite and Sunni commentator, namely Allama Tabatabai and Alusi Baghdadi, at first we have tried to explain the truth of worship through conceptual analysis of the term worship in the Quran. Then, having proved the inadequacy and insufficiency of each of those meanings, we have demonstrated that true worship is combinatory. That is, in addition to an act indicative of humility and inner modesty, other components, such as the belief in the divinity and deity of God and independence in divinity and deity, are effective in making an act of worship.
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :حقیقت توحید عبادی در اندیشه تفسیری علّامه طباطبائی و آلوسی بغدادی «با رویکرد نقد اندیشه های وهابیت»
    Abstract: 
    توحید عبادی به عنوان یکی از جلوه های مهم توحید، همواره مورد وفاق شخصیت های دینی در همه‌ی فرقه های اسلامی بوده است. با این وجود، درباره‌ی اینکه حقیقت توحید عبادی چیست و به چه عملی شرک در عبادت اطلاق می شود، فهم مشترک و وحدت نظری در میان آنان مشاهده نمی شود. ازآنجاکه منشأ این اختلاف نظرها تا حد بسیاری به سبب دریافت های متفاوت از مفهوم عبادت است، در این پژوهش کوشیده ایم در پرتو اندیشه های تفسیری دو مفسر بزرگ شیعه و اهل سنت، یعنی علّامه طباطبائی و آلوسی بغدادی، نخست با تحلیل مفهومی واژه‌ی عبادت در کاربرد قرآنی آن به تبیین حقیقت عبادت بپردازیم، و در وهله‌ی بعد و با اثبات نقصان و عدم توانایی هر کدام از آن معانی، نشان داده ایم که عبادت حقیقتی ترکیبی است؛ یعنی علاوه بر عملی گویای خضوع و تذلل باطنی است، مؤلفه های دیگری همچون اعتقاد به الوهیت و ربوبیت معبود و نیز استقلال در این الوهیت و ربوبیت در عبادی شدن یک عمل مؤثرند.
    References: 
    • آلوسي، سيدمحمود، 1415ق، روح المعاني في تفسير القرآن العظيم‏، بيروت، دارالكتب العلميه‏.‏
    • ابن‌تيميه، احمدبن عبدالحليم، 1411ق، درء التعارض بين العقل و النقل، تحقيق محمد رشاد سلام، الرياض، جامعۀالامام محمدبن سعود الاسلاميۀ.
    • ـــــ، 1970م، قاعدة جليلة في التوسل و الوسيلة، تحقيق زهير الشاويش، بيروت، المكتب الإسلامي.
    • ابن‌حسن آل‌الشيخ، عبدالرحمن، 1391ق، فتح المجيد: شرح كتاب التوحيد، بيروت، المكتبۀالسلفيۀ لصاحبها محمد عبدالمحسن الكتبي.
    • ابن‌عبدالوهاب، سليمان‌بن عبدالله‌بن محمد، بي‌تا الف، كشف الشبهات، تحقيق ياسر برهاني و طلعت مرزوق، اسكندريه، دارالايمان للطبع و النشر و التوزيع.
    • ـــــ، بي‌تا ب، شرح كتاب التوحيد، رياض، مكتبۀالرياض الحديثۀ.
    • ابن‌فارس، احمد‌بن فارس‏، 1404ق، معجم مقاييس اللغه‏، قم، مكتب الاعلام الاسلامي.
    • ابن‌فوزان، صالح، 1411ق، الارشاد الي صحيح الاعتقاد والرد علي اهل الشرك والالحاد، عربستان، وزارۀ التعليم العالي جامعۀ الامام محمدبن سعود الاسلاميۀ.‏
    • ابن‌قيم جوزي، محمدبن ابي‌بكر، 1410ق، تفسير القرآن الكريم(ابن‌قيم)، بيروت، دار و مكتبة الهلال.
    • ابن‌منظور، محمد‌بن مكرم، 1414ق، لسان العرب، بيروت، دارصادر.
    • امين، سيدمحسن، بي‌تا، كشف الارتياب‏ في اتباع محمدبن عبدالوهاب، بي‌جا، دار الكتب الاسلامي‏.
    • اندلسي، ابوحيان محمدبن يوسف،‏ 1420ق، البحر المحيط في التفسير، بيروت، دار الفكر.
    • بيضاوي، عبدالله‌بن عمر، 1418ق، أنوار التنزيل و أسرار التأويل‏، بيروت، دار احياء التراث العربي‏.
    • جوادي آملي، عبدالله، 1383، توحيد در قرآن، قم، اسراء.
    • ـــــ، 1388، تسنيم، قم، اسراء.
    • جوهري، اسماعيل‌بن حماد، 1376ق، الصحاح، بيروت، دارالعلم للملايين.
    • دغيم، سميع، 2001م، مصطلحات الامام الفخر الرازي‏، بيروت، مكتبة لبنان ناشرون‏.
    • راغب اصفهاني، حسين‌بن محمد، 1412ق، مفردات ألفاظ القرآن، بيروت، دارالقلم.
    • زمخشري، محمود، 1407ق، الكشاف عن حقائق غوامض التنزيل‏، بيروت، دار الكتاب العربي‏.
    • سبحاني، جعفر، 1374، آيين وهابيت‏، قم، دفتر انتشارات اسلامي.
    • ـــــ، 1384، التوحيد و الشرك في القرآن‏، قم، موسسه امام صادق.
    • طباطبائي، سيدمحمدحسين، 1388 الف، بررسي‌هاي اسلامي، قم، بوستان كتاب.
    • ـــــ، 1388 ب، رسائل توحيدي‏، قم، بوستان كتاب‏.
    • ـــــ، 1417ق‏، الميزان في تفسير القرآن‏، قم، جامعه‏ مدرسين.‏
    • طبرسي، فضل‌بن حسن، 1377، تفسير جوامع الجامع، تهران و قم، دانشگاه تهران و مديريت حوزه علميه‏.
    • طريحي، فخر‌الدين‌بن محمد، 1375، مجمع البحرين‏، تهران، مرتضوي.
    • فخررازي، محمدبن عمر، 1420ق، مفاتيح الغيب‏، بيروت، دار احياء التراث العربي.
    • فيومي، احمد‌بن محمد، 1414ق، المصباح المنير في غريب الشرح الكبير للرافعي، قم، دار‌الهجرة.
    • فيروزآبادي، محمد‌بن يعقوب، 1415ق، القاموس المحيط، بيروت، دار الكتب العلميۀ.
    • قرشي، سيدعلي‌اكبر، 1371، قاموس قرآن‏، تهران، دار الكتب الاسلاميه‏.
    • مصطفوي، حسن‏، 1430ق، التحقيق في كلمات القرآن الكريم‏، بيروت، دارالكتب العلمية.
    • صدرالمتألهين، محمدبن ابراهيم، 1366، تفسيرالقرآن الكريم، قم، بيدار.
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Pur-Abbas, Mohammad, , Mohammad Hossein, Hassan-pur, Maryam.(2025) The Truth of Doctrinal Monotheism in the View of Allameh Tabatabai and Alusi Baghdadi "A Critique of the Ideas of Wahhabism. Ma`rifat-e Kalami, 6(1), 101-120

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Mohammad Pur-Abbas; Mohammad Hossein ; Maryam Hassan-pur." The Truth of Doctrinal Monotheism in the View of Allameh Tabatabai and Alusi Baghdadi "A Critique of the Ideas of Wahhabism". Ma`rifat-e Kalami, 6, 1, 2025, 101-120

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Pur-Abbas, M, , M, Hassan-pur, M.(2025) ' The Truth of Doctrinal Monotheism in the View of Allameh Tabatabai and Alusi Baghdadi "A Critique of the Ideas of Wahhabism', Ma`rifat-e Kalami, 6(1), pp. 101-120

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Pur-Abbas, M, , M, Hassan-pur, M. The Truth of Doctrinal Monotheism in the View of Allameh Tabatabai and Alusi Baghdadi "A Critique of the Ideas of Wahhabism. Ma`rifat-e Kalami, 2025; 6(1): 101-120