Writers:
Mohammad / Assistant Professor, University of Religions and Denominations
Pages:
5-22
Receive Date: 2025/04/01
Accept Date: 2025/04/01
Abstract:
Sheikh Hur al-Amili, a famous traditionalist of the second half of the 11th century, is both a traditionalist and a theologian who uses various methods to infer religious teachings and defend them against the opponents. He uses traditional and rational methods to achieve this aim. Addressing the position of reason from the perspective of Sheikh Hur al-Amili, the present paper reviews his various theological works and examines the functions of reason in his theological thoughts. The research shows through the documentary method that Sheikh al-Amili regards transmitted sciences as the main source for the inference of beliefs, but in practice, like other theologians, he has recourse to the threefold functions of reason. He makes use of the independent functions of reason, namely theoretical and practical reason, as well as the dependent function of reason, namely, instrumental reason. He attempted to infer religious teachings of Islam and Shiism by using various rational and traditional methods and defend them. He believes that there is no conflict between instrumental reason and the transmition of hadiths and that in case of conflict between theoretical and practical reason and traditions, the opposing traditions have to be allegorically interpreted
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :کارکردهای عقل در اندیشهی کلامی شیخ حر عاملی
Abstract:
شیخ حرعاملی به عنوان یکی از محدثان بنام نیمه دوم قرن یازدهم، در پس چهرهی حدیثی خود متکلمی است که به روش های مختلفی به استنباط آموزه های اعتقادی و دفاع از آن در برابر مخالفان پرداخته است. وی در این راستا از روش های نقلی و عقلی بهره برده است. در این جستار ضمن پرداختن به جایگاه عقل در منظر شیخ حر عاملی، کارکردهای عقل را در اندیشهی کلامی وی از خلال مطالعه آثار کلامی متعدد وی کاویده ایم. این پژوهش به طور مستند بیانگر آن است که شیخ حر عاملی اگر چه نقل را در استنباط اعتقادات اصل می داند، لیکن عملاً همچون دیگر متکلمان از کارکردهای سه گانهی عقل استفاده کرده است. وی از کارکردهای مستقل عقل، یعنی عقل نظری و عملی و نیز از کارکرد غیر مستقل عقل یعنی عقل ابزاری بهره برده و با روش های عقلی متعدد و متنوع به استنباط آموزه های اعتقادی اسلام و مذهب تشیع و دفاع از آن پرداخته است. او معتقد است تعارض بین عقل ابزاری و نقل موضوعیت ندارد و در تعارض عقل نظری و عملی با نقل، باید نقل معارض را به تأویل برد.
References:
- ابنفارس، احمدبن، 1404ق، معجم مقائيس اللغة، تحقيق عبدالسلام محمد هارون، قم، دفتر تبليغات اسلامي.
- ابنمنظور، 1414ق، لسان العرب، چ سوم، بيروت، دارالفکر.
- اسلامي، رضا، 1384، مدخل علم فقه، قم، انتشارات مركز مديريت حوزة علميه قم.
- برنجکار، رضا و مهدي نصرتيان، 1391، «کاربست عقل ابزاري در استنباط آموزههاي کلامي با تکيه بر متون کلامي»، معرفت کلامي، ش 9، ص 49-66
- برنجکار، رضا، 1391، روششناسي علم کلام: اصول استنباط و دفاع در عقايد، قم، دارالحديث.
- جبرئيلي، محمدصفر، 1390، «مدارس کلامي شيعه»، کلام اسلامي، ش 79، ص 37-51
- حر عاملى، محمد بن حسن، 1432ق، ترجمة الرساله الاثني عشريه في الرد علي الصوفيه، مترجم عباس الجلالي، قم، انصاريان.
- ـــــ ، 1389، پيراستگي معصوم از فراموشي و خطا، مترجم محمد اصغرينژاد، قم، اديان.
- ـــــ ، 1362، الإيقاظ من الهجعة بالبرهان على الرجعة، تهران، نويد.
- ـــــ ، 1376، الفصول المهمة فى أصول الأئمة (تكملة الوسائل)، قم، موسسه معارف اسلامي امام رضا.
- ـــــ ، 1409ق، تفصيل وسائل الشيعة إلى تحصيل مسائل الشريعة، قم، مؤسسة آلالبيت لإحياء التراث.
- ـــــ ، 1425ق - الف، كشف التعمية في حكم التسمية: بحث روائي بجواز التصريح باسم المهدي في عصر الغيبة، بيروت، دارالهادي.
- ـــــ ، 1425ق - ب، إثبات الهداة بالنصوص و المعجزات، بيروت، مؤسسة الأعلمي للمطبوعات.
- ـــــ ، 1426ق، تواتر القرآن، تهران، دار الكتب الإسلامية.
- ـــــ ، بيتا - الف، تحرير وسايل الشيعه، نسخه خطي کتابخانه مجلس، شماره بازيابي 36خ.
- ـــــ ، بيتا - ب، رساله خلق الکافر، نسخه خطي کتابخانه مجلس، شماره بازيابي 1/3147.
- ـــــ ، 1403ق، الفوايد الطوسية، قم، المطبعة العلمية.
- خالقيان، امالبنين، 1394، روششناسي کلامي شيخ حر عاملي، رساله دکتري، قم، دانشگاه اديان و مذاهب.
- راغب اصفهانى، 1412ق، مفردات ألفاظ القرآن، تحقيق صفوان عدنان داودي، بيروت، دارالعلم.
- زبيدى، 1414ق، تاج العروس من جواهر القاموس، محقق علي شيري، بيروت، دار الفکر.
- سبحاني، جعفر، 1422ق، موسوعة طبقات الفقهاء، قم، موسسه امام صادق.
- سبحاني، محمدتقي و محمدجعفر رضايي، 1391، «مدرسه کلامي اصفهان»، تاريخ فسفه، سال سوم، ش 11، ص111-138.
- سيد جوادي صدر و بهاءالدين خرمشاهي، بيتا، دايره المعارف تشيع، بيجا، بينا.
- طريحى، فخرالدين، 1416ق، مجمع البحرين، تحقيق سيداحمد حسيني، چ سوم، تهران، کتابفروشي مرتضوي.
- فراهيدى، خليلبن احمد، 1410ق، العين، چ دوم، قم، هجرت.
- قمي، شيخ عباس، 1416ق، سفينه البحار و مدينة الحکم و الآثار، چ دوم، تهران، دارالاسوه.
- محمدي رىشهرى، محمد و همكاران، 1386، حكمت نامه پيامبر اعظم، قم، دارالحديث.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
, Mohammad, , Omolbanin.(2025) The Functions of Reason in the Theological Thought of Sheikh Hur al-Amili. Ma`rifat-e Kalami, 8(1), 5-22
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Mohammad ; Omolbanin ."The Functions of Reason in the Theological Thought of Sheikh Hur al-Amili". Ma`rifat-e Kalami, 8, 1, 2025, 5-22
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
, M, , O.(2025) 'The Functions of Reason in the Theological Thought of Sheikh Hur al-Amili', Ma`rifat-e Kalami, 8(1), pp. 5-22
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
, M, , O. The Functions of Reason in the Theological Thought of Sheikh Hur al-Amili. Ma`rifat-e Kalami, 2025; 8(1): 5-22