Ma`rifat-e Kalami, Volume 9, Issue 1, No 20, Year 2025 , Pages 37-50
Being “Essential of the Section of Demonstration” of “good and badness of actions”: Responding to Criticisms
Article Type:
Research
Writers:
Ahmadhosein Sharifi / Associate Professor of the Department of Philosophy, IKI / sharifi1738@gmail.com
Abstract:
The issue of essential good and badness has been a very controversial issue in the history of Islamic sciences, and in particular in theology. Opponents and advocates of this theory have different views in this regard. The meaning of “essential” in this compound is considered as “essential of the section of demonstration” in one of the renowned accounts of this view. Yet, such a sense has been denied by certain theologians and contemporary philosophers. Using a descriptive method this paper explains the views of the opponents and advocates and then, it answers the criticisms of the opposition by the rational and critical method. Findings show that, the considered critiques have raised or caused by confusion between actual good and badness with ethical one, or it is the effect of misunderstanding or inaccuracy on the meaning of essential of the section of demonstration, or it is the result of some uncertain assumptions, such as the distinction between requirements of experimental intellect and discursive intellect
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :«ذاتی باب برهان» بودن حسن و قبح افعال: پاسخ به نقدها
Abstract:
مسئله‌ی حسن و قبح ذاتی، از مسائل بسیار بحث انگیز در تاریخ علوم اسلامی به ویژه علم کلام بوده است. مخالفان و موافقان برداشت های مختلفی از این دیدگاه داشته اند. در یکی از تقریرهای مشهور این دیدگاه، منظور از «ذاتی» در این ترکیب، «ذاتی باب برهان» دانسته شده است. در عین حال، چنین معنایی مورد رد و انکار پاره ای از متکلمان و فیلسوفان معاصر قرار گرفته است. این مقاله، با به کارگیری روش توصیفی دیدگاه های مدافعان و مخالفان را توصیف و سپس با استفاده از روش عقلی و انتقادی به پاسخ نقدهای مخالفان پرداخته و در پایان به این نتیجه رسیده که نقدهای مطرح شده یا ناشی از خلط حسن و قبح فعلی و اخلاقی بوده است و یا معلول سوء برداشت یا عدم دقت در معنای ذاتی باب برهان بوده و یا به سبب پیش فرض های اثبات ناشده ای مثل تفکیک میان مقتضیات عقل عملی و عقل نظری است.
References:
- ابن‌سينا، حسين‌بن عبدالله، 1375، الاشارات و التنبيهات (شرح الاشارات)، قم، البلاغه.
- ـــــ ، بي‌تا، البرهان، المنطق، الشفاء، تصحيح ابراهيم مدکور، قاهره، المطبعة الاميرية.
- انصاري، مرتضي، 1404ق، مطارح الانظار (تقريرات درس شيخ مرتضي انصاري)، تنظيم ابوالقاسم کلانتري، قم، آل‌البيت.
- آخوندخراساني، محمدکاظم، بي‌تا، «فائدة في اقتضاء الافعال للمدح و الذم»، در: حاشية كتاب فرائدالاصول، قم، بصيرتي.
- آهنگران، محمدرسول، 1387، «بازخواني محل نزاع اشاعره و عدليه دربارة حسن و قبح عقلي»، انديشه نوين ديني، ش 15،
- ص 151-167.
- آير، آ. ج.، بي‌تا، زبان، حقيقت و منطق، ترجمة منوچهر بزرگمهر، تهران، دانشگاه صنعتي شريف.
- بهمنياربن مرزبان، 1375، التحصيل، تصحيح مرتضي مطهري، چ دوم، تهران، دانشگاه تهران.
- جوادي‌آملي، عبدالله، 1375، فلسفة حقوق بشر، قم، اسراء.
- حائري‌يزدي، مهدي، 1361، كاوش‌هاي عقل عملي، تهران، مؤسسة مطالعات و تحقيقات فرهنگي.
- سبحاني، جعفر، 1390، حسن و قبح عقلي يا پايه‌هاي اخلاق جاودان، نگارش علي رباني گلپايگاني، قم، مؤسسه امام صادق.
- سبزواري، قطب‌الدين، 1373، الخلاصة في علم الکلام، تحقيق رضا مختاري و يعقوب‌علي برجي، در: ميراث اسلامي، دفتر اول، به کوشش رسول جعفريان، قم، کتابخانة آيت‌الله مرعشي نجفي.
- سبزواري، ملاهادي، 1369، شرح المنظومه، تعليق حسن حسن‌زادة آملي، قم، ناب.
- ـــــ ، 1375، شرح الاسماء، تحقيق نجفقلي حبيبي، چ دوم، تهران، دانشگاه تهران.
- شريفي، احمدحسين، 1388، خوب چيست؟ بد کدام است؟، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
- طباطبائي، سيدمحمدحسين، 1381، نهاية‌الحكمة، تعليق غلامرضا فياضي، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
- طوسى، محمدبن حسن، 1417ق، العُدة في أصول الفقه، قم، بي‌نا.
- طوسي، خواجه نصيرالدين، 1326، اساس الاقتباس، تصحيح مدرس رضوي، تهران، دانشگاه تهران.
- ـــــ ، 1381، تجريد المنطق (علامه حلي، الجوهر النضيد)، تصحيح محسن بيدارفر، قم، بيدار.
- عبدالجبار، قاضي ابي‌الحسن، 1385ق، المغني في ابواب التوحيد و العدل، تحقيق مصطفي السقا و ابراهيم مدکور، قاهره، الدار المصرية للتأليف و الترجمه.
- ـــــ ، 1408ق، شرح اصول الخمسة، تدوين احمدبن حسين‌بن ابي‌هاشم (مانکديم)، تحقيق عبدالکريم عثمان، ط. الثانيه، بي‌جا، مکتبة وهبه.
- حلي، حسن‌بن يوسف، 1338، انوارالملکوت في شرح الياقوت، تصحيح محمد نجمي زنجاني، تهران، دانشگاه تهران.
- غروي اصفهاني، محمدحسين، 1374، نهاية الدراية في شرح الكفاية، تحقيق رمضان قلي‌زاده مازندراني، قم، سيد‌الشهداء.
- حلي (محقق)، جعفربن حسن، 1414ق، المسلک في اصول‌الدين، تحقيق رضا استادي، مشهد، بنياد پژوهش‌هاي اسلامي.
- مصباح، محمدتقي، 1381، فلسفه اخلاق، تحقيق احمدحسين شريفي، تهران، نشر بين‌الملل.
- مظفر، محمدرضا، 1368، اصول‌الفقه، چ سوم، قم، دفتر تبليغات اسلامي.
- ـــــ ، 1408ق، المنطق، چ هشتم، قم، فيروزآبادي.
- صدرالمتألهين، 1981، الحکمة المتعالية في الاسفار العقلية الاربعة، ط الثالثه، بيروت، داراحياء التراث العربي.
- ملکيان، محمدباقر، 1387، «ذاتي در منطق و فلسفه»، معارف عقلي، ش 10، ص 71-94.
- هير، ريچارد مروين، 1383، زبان اخلاق، ترجمة امير ديواني، قم، طه.
- يوسفيان، حسن، 1394، کلام اسلامي شرحي بر کشف المراد، دفتر اول، قم، مجمع عالي حکمت.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
Sharifi, Ahmadhosein.(2025) Being “Essential of the Section of Demonstration” of “good and badness of actions”: Responding to Criticisms. Ma`rifat-e Kalami, 9(1), 37-50
Ahmadhosein Sharifi."Being “Essential of the Section of Demonstration” of “good and badness of actions”: Responding to Criticisms". Ma`rifat-e Kalami, 9, 1, 2025, 37-50
Sharifi, A.(2025) 'Being “Essential of the Section of Demonstration” of “good and badness of actions”: Responding to Criticisms', Ma`rifat-e Kalami, 9(1), pp. 37-50
