معرفت کلامی، سال دهم، شماره دوم، پیاپی 23، پاییز و زمستان 1398، صفحات 7-18

    هم‌آوایی خط فکری شیخ مفید با معتزلة بغداد در تبیین ماهیت ارادۀ خداوند

    نوع مقاله: 
    پژوهشی
    نویسندگان:
    اکبر اقوام کرباسی / استادیار گروه کلام پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی / a.aghvam@isca.ac.Ir
    چکیده: 
    شیخ مفید در میان متکلمان امامیه، جایگاه ویژه و ممتازی دارد و بی تردید تحلیل و تبیین او از آموزه های اعتقادی، نقشی تأثیرگزار در تحلیل تاریخ فکر امامیه خواهد داشت. ارادة خدا و ماهیت آن، از جمله آموزه هایی است که شیخ مفید پیرامون آن رساله ای مستقل تحریر کرده است و برخی شاگردانش همچون کراجکی، تبیین و تحلیل او را پرورانده اند. خط فکری شیخ مفید، اگرچه همانند تمامی متکلمان عدلیه اراده را حادث می داند، ولی ازیک سو بر اساس روش شناسی ای که در کلام ورزی خویش بدان التزام دارد، و از سویی دیگر بر پایة برخی از روایات، بین اراده خدا و ارادة انسان تفاوت می گذارد و به لحاظ وجود شناسی، اراده را همان امر مکوّن عینی و خارجی می داند. شیخ مفید در معنا شناسی صفت اراده، معتقد است: امکان انتساب صفت اراده به خداوند وجود ندارد و تنها به دلیل سمع می توان خداوند را مرید دانست. از این رو، استمعال این صفت را برای خداوند مجازاً روا می دارد. اما این تبیین را پیش تر برخی از معتزلیان بغدادی، همچون بلخی کعبی، هم ارائه کرده و برای آن دلیل اقامه نموده بودند. بعید نیست اقبال شیخ مفید به رویکرد و تحلیل معتزلیان بغدادی، به دلیل همسو انگاری این دیدگاه با روایات امامیه بوده باشد.
    Article data in English (انگلیسی)
    متن کامل مقاله: 

     

    شیوه ارجاع به این مقاله: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    اقوام کرباسی، اکبر.(1398) هم‌آوایی خط فکری شیخ مفید با معتزلة بغداد در تبیین ماهیت ارادۀ خداوند. دو فصلنامه معرفت کلامی، 10(2)، 7-18

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    اکبر اقوام کرباسی."هم‌آوایی خط فکری شیخ مفید با معتزلة بغداد در تبیین ماهیت ارادۀ خداوند". دو فصلنامه معرفت کلامی، 10، 2، 1398، 7-18

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    اقوام کرباسی، اکبر.(1398) 'هم‌آوایی خط فکری شیخ مفید با معتزلة بغداد در تبیین ماهیت ارادۀ خداوند'، دو فصلنامه معرفت کلامی، 10(2), pp. 7-18

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    اقوام کرباسی، اکبر. هم‌آوایی خط فکری شیخ مفید با معتزلة بغداد در تبیین ماهیت ارادۀ خداوند. معرفت کلامی، 10, 1398؛ 10(2): 7-18