نگره «تفکيک» و ادله نقلي جسمانيت نفس؛ بررسي و نقد (با محوريت ديدگاه شيخ مجتبي ‌قزويني)

سال دوازدهم، شماره اول، پياپي 26، بهار و تابستان 1400، ص 131-148

نوع مقاله: پژوهشي
علي قدردان قراملکي/ دکتري مدرّسي معارف اسلامي، دانشگاه معارف اسلامي    agh0251@yahoo.com
دريافت: 01/09/1399 ـ پذيرش: 16/01/1400

چکيده
يکي از مسائل مهم و چالش‌برانگيز نفس‌شناسي، مسئله تجرد و عدم تجرد نفس است. در عصر حاضر و در ميان دين‌پژوهان اسلامي، ديدگاه رايج تجرد نفس است که از سوي فلاسفه و متکلمان عقل‌محور (کلام فلسفي) ارائه شده است. در مقابل، برخي از متکلمان نقل‌محور و پيروان نگره‌ «تفکيک» از جسمانيت و عدم تجرد نفس دفاع مي‌کنند. تفکيکيان براي اين مدعاي خود از ادله گوناگوني بهره گرفته‌اند که در اين مقاله، ادله نقلي آنان تبيين، تحليل و بررسي شده است. نگارنده با روش «مطالعه کتابخانه‌اي» و با فحص در کتاب‌هاي اصلي و مرجع تفکيکيان و به‌ويژه آثار شيخ مجتبي ‌‌قزويني به اين ادله دست يافته و آنها را در پنج عنوانِ «تعريف نفس به جسم»، «منشأ آفرينش انسان»، «حدوث انسان»، «مغايرت نفس با علم و عقل» و «ذکر آثار مادي نفس» تحليل کرده است. سپس با تحليل توصيفي اين ادله را نقد و بررسی نموده و نشان داده است که اين ادله، توان اثبات جسمانيت نفس را ندارند.

کليدواژه‌ها: جسمانيت نفس، نگره «‌تفکيک»، شيخ مجتبي‌‌ قزويني، ادله نقلي جسمانيت نفس.