Ma`rifat-e Kalami, Volume 14, Issue 2, No 31, Year 2025 , Pages 105-123

    Analyzing the Effect of Pathological Approach to Religious Experience in the Perspective of Neurological Atheism to Prophetic Revelation

    Article Type: 
    Research
    Writers:
    ✍️ Hamid Mohseni / Ph.D. of Transcendental Wisdom, Imam Khomeini Educational and Research Institute / h.mohseni1297@mailfa.com
    Amir / Ph.D. Student of Philosophy of Religion, Imam Khomeini Educational and Research Institute / amirshafieishz@gmail.com
    Pages: 105-123 Receive Date: 2025/02/24 Accept Date: 2025/02/24
    doi 10.22034/kalami.2024.5000265
    Abstract: 
    A group of neuroscience researchers have considered some religious experiences to be related to some brain diseases such as temporal lobe epilepsy, psychosis, impaired communication between the cerebral hemispheres and other parts of the brain, which is the result of their research on the neural correlates of the cognitive functions of the human brain. Another group has adopted an atheistic-neurological approach to prophetic revelation, citing these scientific results and some evidences about the physical states of the Holy Prophet when he received revelation. They have reduced the revelation of the prophets to a kind of religious experience caused by the complications of brain disease. This research first studies the findings of neuroscience knowledge about the relationship between religious experience and brain diseases, using a "descriptive" method, then it proceeds to discuss the main issue of this article regarding the implication of these findings on the claim of supposing revelation as a disease, using an “analytic” method; and in order to solve the problem of neurological atheism, it investigates the revelation characteristics of Quranic verses (such as being an immediate knowledge and the basic distinctions between the content of revelation and religious experiences). In general, prophetic revelation is completely different from other religious experiences and it cannot be considered as a result of brain disease at all.
    Keywords: 
    neurological atheism
    prophetic revelation
    supposing religious experience as a disease
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :واکاوی تأثیر رویکرد بیماری‌انگاری به تجربه دینی در نگرش الحاد عصب‌شناختی به وحی نبوی
    Abstract: 
    گروهی از پژوهشگران علوم اعصاب‌شناسی با توجه به تحقیقاتی که درباره‌ی همبسته‌های عصبی کارکردهای‌ شناختی مغز انسان داشته‌اند، بعضی تجربه‌های دینی را مرتبط با برخی بیماری‌های مغزی همچون صرع لوب گیجگاهی، روان‌گسیختگی، اختلال در ارتباط نیمکره‌های مغزی و سایر قسمت‌های آن دانسته‌اند. گروهی دیگر با استناد به این نتایج علمی و تمسک به شواهدی از حالت‌های جسمانی پیامبر اکرم در هنگام دریافت وحی، رویکردی الحادی ـ عصب‌شناختی درباره‌ی وحی نبوی اتخاذ کرده‌اند. آنان وحی پیامبران را به نوعی تجربه‌ی دینی ناشی از عوارض بیماری مغزی تقلیل داده‌اند. پژوهش حاضر نخست با روش «توصیفی» یافته‌های دانش عصب‌شناسی درباره‌ی رابطه‌ی تجربه‌ی دینی و بیماری‌های مغزی را مطالعه نموده، سپس با روش «تحلیلی» به مسئله‌ی اصلی این مقاله درباره‌ی دلالت این یافته‌ها بر ادعای بیماری‌انگاری وحی پرداخته و در جهت حل مسئله‌ی الحاد عصب‌شناختی، ویژگی‌های وحیانی آیات قرآن کریم (همچون علم حضوری بودن وحی و تمایزهای اساسی بین محتوای وحی و تجربه‌های دینی) را بررسی کرده است. در مجموع، وحی نبوی به‌کلی با سایر تجارب دینی تفاوت دارد و به‌هیچ‌وجه نمی‌توان آن را ناشی از بیماری مغزی دانست.
    Keywords: 
    الحاد عصب‌شناختي
    بيماري‌انگاري تجربة ديني
    وحی نبوی (ص)
    References: 
    • ابن‌فارس، ابوالحسین احمد، 1390، ترتیب مقاییس اللغة، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
    • ‌ابن‌منظور، محمدبن مکرم، 1414ق، لسان العرب، چ سوم، بیروت، دارالفکر للطباعة و النشر و التوزیع.
    • احمدی، صادق، و شهبازی، علی، 1393، « الهیات عصب و تجربۀ دینی؛ چالش‌ها»، فلسفۀ دین، دورۀ 11، ش 4، ص 789-818.
    • آذربایجانی، مسعود، 1395، تجربة دینی در فرهنگ اسلامی، تهران، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
    • اصغری، محمدجواد، 1393، برهان تجربة دینی از دیدگاه ریچارد سوئین برن، قم، ادیان و مذاهب.
    • بیابانکی، سیدمهدی، 1398، «خداباوری و یافته‌های علوم شناختی دین: سازگاری یا ناسازگاری»، پژوهش‌های فلسفی کلامی، ش80، ص 29-50.
    • پترسون، مایکل، و دیگران، 1393، عقل و اعتقاد دینی: درآمدی بر فلسفة دین، ترجمة احمد نراقی و ابراهیم سلطانی، چ هشتم، تهران، طرح نو.
    • پورمحمدی، نعیمه، 1402، علوم شناختی دین، تهران، کرگدن.
    • جوادی آملی، عبدالله، 1388، وحی و نبوت، قم، إسراء.
    • جیمز، ویلیام، 1393، تنوع تجربة دینی، ترجمة حسین کیانی، تهران، حکمت.
    • حسین‌زاده، محمد، 1389، معرفت دینی؛عقلانیت و منابع، قم، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
    • دیویس، سی.اف، 1391، ارزش معرفت‌شناختی تجربة دینی، ترجمة علی شیروانی، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
    • راغب اصفهانى، حسین‌بن محمد، 1412ق، المفردات فی غریب القرآن، بیروت، دارالعلم الدارالشامیه.
    • ساجدی، ابوالفضل، 1387، «قرآن، کلام الهی یا بشری»، قبسات، ش 48، ص 19ـ42.
    • شفیعی، امیر، 1400، بررسی انتقادی رویکردهای تحویل‌گرایانه عصب‌شناختی به تجربۀ دینی، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، قم، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
    • صوفیان، معصومه، 1389، «تجربیات دینی از دیدگاه علوم اعصاب‌شناختی»، مجلة علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی اراک، سال 13، ش 4، ص 99ـ106.
    • طباطبائى، سیدمحمدحسین، 1417ق، المیزان فى تفسیر القرآن، چ پنجم، قم، دفتر انتشارات اسلامى جامعة مدرسین حوزة علمیه.
    • کریمی، مصطفی، 1387، وحی‌شناسی (علوم قرآنی 2)، قم، مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
    • کرمی، کریم، 1392، معرفی و تحلیل انتقادی آرای جان هیک در باب چالش‌های علم و دین، براساس کتاب «مرز نوین علم و دین، تجربة دینی، علم عصب شناسی و امر متعالی»، پایان‌نامة ارشد، تهران، دانشگاه علامه طباطبائی.
    • نیوبرگ، اندرو، بی‌تا، چگونه خدا مغز شما را تغییر می‌دهد؟، ترجمة شهناز رفیعی، تهران، بخشایش.
    • وولف، دیوید، 1386، روان‌شناسی دین، ترجمة محمد دهقانی، تهران، رشد.
    • Chalmers, David J, 2009, The character of consciousness, Oxford University Press.
    • Goldstein, E. Bruce, 2013, Sensation and Perception, USA, Wadsworth Cengage Learning.
    • Hick, John, 2006, The new frontier of Religion and Science, Palgrave Macmillan, NY.
    • McNamara, Patrick, 2009, The Neuroscience of Religious Experience, Cambridge University Press.
    • Muir, William, 1923, The life of Mohammad from original sources, Oliver and Boyd, Edinburgh.
    • Newberg, A. B., Wintering, N. A., Morgan, D., & Waldman, M. R. ,2006, "The measurement of regional cerebral blood flow during glossolalia: A preliminary SPECT study", Psychiatry Research: Neuroimaging, No. 148, p. 67–71.
    • Newberg, A., Alavi, A., Baime, M., Pourdehnad, M., Santanna, J, & d’Aquili, E., 2001, "The measurement of regional cerebral blood flow during the complex cognitive task of meditation: A preliminary SPECT study",Psychiatry Research, No. 106, p. 113–122.
    • Newberg, A., Pourdehnad, M., Alavi, A., & d’Aquili, E. G., 2003, "Cerebral blood flow during meditative prayer: Preliminary findings and methodological issues", Perceptual Motor Skills, No. 97, p. 625–630.
    • Newberg, Andrew, and Eugene D’Aquili, 2001, Why God Won’t Go Away: Brain science & The Biology of Belief, New York, Ballantine Books.
    • Persinger, M. A., 1983, "Religious and mystical experiences as artifacts of temporal lobe function: A general hypothesis", Perceptual and Motor Skills, No. 57, P. 1255– 1262.
    • Persinger, M. A., 1987, Neuropsychological bases of God beliefs, New York: Praeger Publishers.
    • Persinger, M. A., 2001, "The Neuropsychiatry of Paranormal Experiences", The Journal of Neuropsychiatry and Clinical Neurosciences, No. 13:4, p. 515-524.
    • Persinger, M. A., 2006, "Experimental Facilitation of The Sensed Presence Is Predicted by The Specific Patterns of The Applied Magnetic Fields, Not by Suggestibility", International Journal of Neuroscience, No. 116, p.1079-1096.
    • Persinger, Michael A., and others, 2010, "The Electromagnetic Induction of Mystical and Altered States within the Laboratory", Journal of Consciousness Exploration & Research, Vol. 1, Issue 7, p. 808-830.
    • Ramachandran, V. S, 1998, Phantoms in the Brain, New York, William Morrow.
    • Rodinson, Maxime, 1985, Mohammed, Penguin Books.
    • 104 reads
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Mohseni, Hamid, , Amir.(2025) Analyzing the Effect of Pathological Approach to Religious Experience in the Perspective of Neurological Atheism to Prophetic Revelation. Ma`rifat-e Kalami, 14(2), 105-123 https://doi.org/10.22034/kalami.2024.5000265

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Hamid Mohseni; Amir ."Analyzing the Effect of Pathological Approach to Religious Experience in the Perspective of Neurological Atheism to Prophetic Revelation". Ma`rifat-e Kalami, 14, 2, 2025, 105-123

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Mohseni, H, , A.(2025) 'Analyzing the Effect of Pathological Approach to Religious Experience in the Perspective of Neurological Atheism to Prophetic Revelation', Ma`rifat-e Kalami, 14(2), pp. 105-123

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Mohseni, H, , A. Analyzing the Effect of Pathological Approach to Religious Experience in the Perspective of Neurological Atheism to Prophetic Revelation. Ma`rifat-e Kalami, 2025; 14(2): 105-123