برهان نظم؛ طرحی شگفت، تنظیمی دقیق و طراحیْ هدفمند
نویسندگان:
✍️ رضا کشاورز سیاهپوش
/ دانش‌پژوه دکتری کلام مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) / siahpoosh.1404@yahoo.com
/ دانش‌پژوه دکتری کلام مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) / siahpoosh.1404@yahoo.comچکیده:
از مباحث مهم در باب اثبات خداباوری تکیه بر ادلۀ یقین‌آور و اطمینان‌بخش است. دلیل نظم به سبب درک آسان‌تر برای عموم بشر و داشتن قابلیتی بالا برای رساندن مخاطب به مقصود، مورد اهتمامِ بیشتر خداباوران بوده است. این نوشتار با روشی «تحلیلی» درصدد ارائۀ نگاهی جامع به برهان «نظم» بوده تا با کنار هم قرار دادن سه رویکرد عقلی، نقلی و تجربی نشان دهد که این دلیلْ جامعیت لازم برای اثبات خدای متعال و دست‌کم برخی از مهم‌ترین اوصاف کمالی وی (مانند علم، حکمت و قدرت مطلق) را دارد. حتی می‌توان گفت: استفادۀ منابع دینی از شگفتی‌های عالم، بالاتر از حد یک دلیل بوده و به‌مثابۀ یک فرایند باورساز، به «نظم و طراحیِ شگفت‌انگیز عالم» عنایت داشته است، فرایندی که وسوسه‌های ممکن دربارۀ برهان یا دلیل نظم را کنار می‌زند و تا حدی پیش می‌رود که افراد مؤمن با دیدن و شنیدن این شگفتی‌ها به‌واقع پی به خدای «لا شریک له» با تمام اوصاف کمالی می‌برند.
کلمات کلیدی:
Article data in English (انگلیسی)
Title:
Argument of order; A Wonderful Plan, A fine tuning and An Intelligent designer
Abstract:
One of the important issues for the demonstrations presented for the belief in God is to rely on convincing evidence. The ‘demonstration of order’ has been the focus of believers due to its easier understanding for the general public and its high ability to convince the audience. Using an "analytical" method, this article tries to present a comprehensive look at the ‘demonstration of order’ in order to show that this proof is comprehensive enough to prove the existence of the Almighty God and at least some of his most important attributes of perfection (such as knowledge, wisdom and absolute power) by putting together three rational, descriptive and experimental approaches. It can even be said: religious sources take advantage of the wonders of the world more than a reason, rather they use the "wonderful order and design of the world" as a belief-making process; a process that removes possible temptations about the reason or demonstration of order and goes to such an extent that believing people actually discover the existence of God - who has no partner - with all Its perfection attributes by seeing and hearing these wonders.
References:
References:
- الهی راد، صفدر، ۱۳۹۹، انسان‌شناسی؛ سلسله دروس مبانی اندیشۀ اسلامی۳، قم، مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
- انبیایی، محسن، 1391، بررسی کارآیی نظریه طراحی هوشمند در اثبات خالق، پایان‌نامه کارشناسی ارشد فلسفه دین، قم، مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
- پترسون، مایکل و دیگران، 1383، عقل و اعتقاد دینی، تهران، طرح نو.
- جوادی آملی، عبدالله، 1390، تبیین براهین اثبات خدا، محقق حمید پارسانیا، قم، مرکز نشر اسراء.
- جعفی، مفضل‌بن عمر، 1390، توحید مفضل، ترجمۀ علی‌اکبر میرزایی، تهران، مبین اندیشه.
- موسوی خمینی، سیدروح‌الله، 1389، صحیفۀ امام، تهران، مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
- ربانی گلپایگانی، علی، 1392، نقد و بررسی شبهات برهان نظم (درس خارج کلام)، 28/07/1392.
- سبحانی، جعفر، 1426ق، الالهیات علی هدی الکتاب و السنة و العقل، به قلم حسن محمد مکی عاملی، قم، مؤسسۀ امام صادق(ع).
- سعیدی‌مهر، محمد،1393، آموزش کلام اسلامی، قم، کتاب طه.
- صدر، سیدمحمدباقر، 1412ق، المؤجز فی اصول الدین (المرسل، الرسول، الرساله)، بیروت، منشورات دارالتعارف للمطبوعات.
- طباطبایی، سیدفخرالدین، 1396، بررسی انتقادی مبانی و پیامدهای فلسفی معرفت‌شناسی ریچارد داوکینز در نظریۀ تکامل از دیدگاه حکمت اسلامی (با تأکید بر آرای مکتب سینوی و صدرایی)، مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
- طباطبائی، سیدمحمدحسین، 1406ق، نهایة الحکمة، قم، انتشارات جامعۀ مدرسین.
- طباطبائی، سیدمحمدحسین،1417ق، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات جامعۀ مدرسین.
- فاضل فلاورجانی، داود، 1396، نقش پیش‌فرض‌های دینی در علوم طبیعی (رساله)، مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
- کشاورز سیاهپوش، رضا، 1399، تبیین نظریۀ طراحی هوشمند و میزان سازگاری آن با الهیات اسلامی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد فلسفه دین، مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
- مسیگل، حسین و رکسانا طاهری، 1397، جریان‌شناسی طراحی هوشمند، اصفهان، سنا گستر.
- موسوی راد، سیدجابر، 1395، «برهان نظم بر مبنای اصل تنظیم دقیق کیهانی»، معرفت کلامی، ش 16، ص 7-24.
- مصباح یزدی، محمدتقی، 1390، آموزش فلسفه، قم، مؤسسۀ آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره).
- مصباح یزدی، محمدتقی، 1388، آموزش فلسفه، قم، مؤسسۀ آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره).
- مطهری، مرتضی، 1389، مجموعه‌آثار، تهران، صدرا.
- Вehe, Michael, 2006, Darwin's black box, New York, London, Toronto & Sydney, Free Press.
- Darwin, Charles, 2003, The origin of species by means of natural selection, London, Signet classics publications.
- Dembski, William, 1999, Intelligent Design: The Bridge between Science and Theology, Illinois, Inter Varsity Press (IVP).
- Dembski, William, 1998, The Design Inference: Eliminating Chance through Small Probabilities, Cambridge& New York, Cambridge University Press.
- Dembski, William, 2018, "Intelligent Design " , www.encyclopedia.com/science-and-technology/biology-and-genetics/biology-general/intelligent-design.
- Dembski, William, 2006, The Design Inference: Eliminating Chance through Small Probabilities (Cambridge Studies in Probability, Induction and Decision Theory), Cambridge, Cambridge University Press.
- Lemaitre, Georges, 1931, "The Evolution of the Universe: Discussion", Nature, No.128(3234), p. 699-701.
- Rehm, Jeremy & Biggs, Ben, 2013, "The four fundamental forces of nature: Facts about the four fundamental forces that describe every interaction in nature", https://www.space.com/four-fundamental-forces.html.
شیوه ارجاع به این مقاله:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
کشاورز سیاهپوش، رضا، قره باغی، حسن.(1402) برهان نظم؛ طرحی شگفت، تنظیمی دقیق و طراحیْ هدفمند. دو فصلنامه معرفت کلامی، 14(2)، 7-26 https://doi.org/10.22034/kalami.2024.2021378
رضا کشاورز سیاهپوش؛ حسن قره باغی."برهان نظم؛ طرحی شگفت، تنظیمی دقیق و طراحیْ هدفمند". دو فصلنامه معرفت کلامی، 14، 2، 1402، 7-26
کشاورز سیاهپوش، رضا، قره باغی، حسن.(1402) 'برهان نظم؛ طرحی شگفت، تنظیمی دقیق و طراحیْ هدفمند'، دو فصلنامه معرفت کلامی، 14(2), pp. 7-26
