ارزيابي ادلة عقلي و نقلي معرفت اِکتناهي ذات خدا

سال سيزدهم، شماره دوم، پياپي 29، پاييز و زمستان 1401، ص 7-24

نوع مقاله: پژوهشي
* حبيب‌الله دانش شهركي/ استاديار گروه كلام و فلسفه اسلامي دانشگاه قم     daneshshahraki@qom.ac.ir
سيدعلي ملكيان/ دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه قم    sam61783@yahoo.com
دريافت: 10/03/1401 ـ پذيرش: 07/07/1401
چکيده
فيلسوف مسلمان در زمينة شناخت خدا با چالشي روبه‌روست: از طرفي، خداي متعال و پيشوايان دين او را به خداشناسي دعوت کرده‌اند؛ و ازطرف‌ديگر، آموزه‌هايي وجود دارند که تفکر دربارة خدا را منع کرده‌اند. اين امر سبب شده است که در اذهان اين سؤال مطرح شود که آيا اساساً روش فلاسفه در مواجهة عقلاني با اين مسئله درست است؟ اگر روش فلاسفه درست است، پس با اين آموزه‌ها چه بايد کرد؟ همين چالش ما را بر آن داشت که به واکاوي اين ابهام بپردازيم تا معلوم شود که آيا اصلاً امکان شناخت خدا هست؟ و اگر هست، تا چه حد؟ آيا فقط صفات خدا را مي‌توان شناخت يا رسيدن به کنه ذات هم امکان دارد؟ پس براي مشخص شدن دقيق ابعاد اين چالش، در چند مرحله به کاوش خواهيم پرداخت. در مرحلة اول با بيان مختصري سه ديدگاه قابل طرح در اين زمينه را تبيين مي‌کنيم؛ در مرحلة دوم، به بررسی ادلة اين ديدگاه‌ها مي‌پردازیم و در مرحلة نهايي با نقد ديدگاه‌هاي رقيب، ديدگاه برگزيدة خويش را اثبات مي‌کنيم، مبني بر اينکه امکان شناخت اوصاف و افعال الهي وجود دارد؛ هرچند شناخت اکتناهي خدا امکان‌پذير نيست.

کليدواژه‌ها: ذات ‌الهي، اکتناه، تفکر دربارة خدا، خداشناسي، آموزه‌هاي ‌ديني.