بررسي تصرفات تعليمي انسان در موجودات طبيعي

سال سيزدهم، شماره دوم، پياپي 29، پاييز و زمستان 1401، ص 153-170
 

نوع مقاله: پژوهشي
عبدالقاسم كريمي/ استاديار گروه معارف اسلامي دانشگاه فردوسی مشهد     a-karimi@um.ac.ir
دريافت: 25/05/1401 ـ پذيرش: 22/09/1401

چکيده
در زمینة کيفيت و چگونگي تصرفات تعليمي و آموزشي انسان در موجوداتي که به‌ظاهر فاقد شعورند، همچون جمادات، نباتات و حيوانات، اتفاق آرايي در ميان انديشمندان اسلامي وجود ندارد. يافته‌هاي تحقيق به روش اسنادي و تحليل محتوايي براساس مباني کلامي و فلسفي الهام‌گرفته از آيات قرآن اثبات مي‌کند که مرتبة علمي و منزلت تعليمي انسان نسبت‌به موجودات طبيعي، واسطة فيض و عامل تسهيل و ايجاد بهبود در فرايند تکميل آنهاست. تعليم و تعلم مرتبة عالي و منحصربه‌فرد تصرفات است که در موجودات جمادي، نباتي و حيواني، از سوي خداوند تکويني و از سوي بشر تسخيري است و با شعور يا عدم شعور موجودات طبيعي سازگار است. انسان به‌اذن الهي با نفوذ و سيطرة علمي به حدود، قابليت‌ها، روابط و قوانين حاکم بين موجودات، از آنها کشف‌المحجوب کرده، ظرفيت‌هاي پنهان آنها را از قوه به فعل تبديل مي‌کند و از اين طريق، هم نيازمندي‌هاي خود را برآورده می‌سازد و هم ساير موجودات را به کمال مي‌رساند.

کليدواژه‌ها: مقام تعليمي، تصرفات تسخيري، مراتب علم، موجودات طبيعي، چگونگي و چرايي تعليم.