بررسي انتقادي استدلال‌هاي متکلمان اسلامي در اثبات اعاده معدوم

سال چهاردهم، شماره اول، پياپي 30، بهار و تابستان 1402، ص 179-194

نوع مقاله: پژوهشي
* سيدمهدي موسوي اردستاني/ دانشجوي دكتري  فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی تهران مركز    seyedmehdimousaviardestani1990@gmail.com
كرامت ورزدار/ دكتراي فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه تهران     keramat.varzdar@ut.ac.ir
دريافت: 25/11/1401 ـ پذيرش: 27/02/1402
چکيده
مسئله‌ اصلي اين پژوهش بررسي ادله‌ ايجابي متکلمان در اثبات «اعاده معدوم» به روش توصيفي ـ تحليلي و هدف آن نشان دادنِ ناکارآمدي اين ادّه در اثبات مدعاي مذکور است. متکلمان طرفدارِ اين ديدگاه، آفرينش مجددِ موجودات در برابر آفرينش نخستين‌بار آنها را که «ابتدا» ناميده مي‌شود، «اعاده» مي‌نامند و معتقدند: آفريده نُوين ـ يعني مٌعاد ـ عين آفريده نخستين‌بار، يعني مُبتدي است. جستار نويسندگان اين پژوهش نشان مي‌دهد مدافعان اين ديدگاه در آثار کلامي خود، ده استدلال در اثبات مدعاي خويش اقامه کرده‌اند. اين استدلال‌ها در يک تقسيم‌بندي کلي به دو قِسم «قياسي» و «تمثيلي» تقسيم مي‌شوند که در اين پژوهش صرف‌نظر از ادله ممتنع بودن اعاده معدوم، نقد و بررسي شده‌اند. تحليل منطقي از طريق بررسي مادي و صوري اين استدلال‌ها، نشان مي‌دهد هيچ‌يک از آنها در اثبات مدعا تام‌ نيست.
کليدواژه‌ها: معاد جسماني، اعاده‌ معدوم، مُعاد، مُبتدا، ماهيت، وجود ثانوي.