توهم توجیه الحاد با خودمتناقضانگاری صفات علم، اراده و قدرت الهی در بیان مایکل مارتین
نوع مقاله:
پژوهشی
نویسندگان:
چکیده:
خداباوری و الحاد دو جریان همیشهدرتقابل هستند که وجود خدا، صفات و افعال او موضوع مباحثات آنان بوده و بحثهای گستردهای دربارة ادلة آنها در طی تاریخ ثبت شده است. مایکل مارتین، از ملحدان عصر حاضر، صفاتی چون علم مطلق، قدرت، ارادة آزاد و کمال اخلاقی خداوند را سبب تناقض و انکار وجود خدا دانسته و سعی بر اثبات الحاد داشته است. نوشتار حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی و کتابخانهای درصدد بررسی انتقادی این گفتار و نشان دادن نقاط ضعف آن است. مارتین بعد از ارائة تعاریفی از علم مطلق، دومین تعریف را از این جهت که میتواند مقصود الهیدانان از کمال علمی را برساند، میپذیرد و اشکال اصلی او به خداباوران در همینجاست که کمال علمی خدا هم ناسازگاری درونی دارد، هم با برخی کمالات دیگر وی در تناقض است. در این نوشتار، تعاریف «عالِم مطلق» و ایراداتی که مارتین به این تعاریف مطرح میکند، بررسی خواهد شد و ازطرفدیگر با چند بیان، تناقضات میان صفات الهی نیز پاسخ داده میشود. برخی نقدها معناشناختیاند که رویکرد مارتین به معانی اوصاف الهی و برخی اصطلاحات ریاضی را بررسی میکند. سپس با عنوان نقدهای معرفتشناختی، به بررسی تعریف مارتین از مفهوم علم و معرفت پرداخته شده است. در آخر نیز خطاهای مارتین در فهم اوصاف الهی در بخش نقدهای خداشناختی ارائه میشود. بهطور کلی، مارتین نگاهی انسانواره به خدا دارد و او را متأثر و زمانی میداند که به الهیات پویشی نزدیک شده است.
Article data in English (انگلیسی)
Title:
Debunking the Illusion of Justifying Atheism via Self-Contradictions in Divine Attributes of Knowledge, Will, and Power in Michael Martin’s Argument
Abstract:
Theism and atheism are two constantly opposing currents debating the existence of God, His attributes, and His actions. Extensive discussions about their evidence have been recorded throughout history. Michael Martin, a contemporary atheist, argues that divine attributes such as omniscience, omnipotence, free will, and moral perfection entail logical contradictions, thereby justifying atheism. This article examines the definitions of "the omniscient" and the objections of Martin to these definitions and shortly responds to the alleged contradictions between the divine attributes. Some of the criticisms are semantic and examine Martin's approach to the meanings of the divine attributes and some mathematical terms. Then, under epistemological criticisms, Martin's definition of the concept of science and knowledge is examined. Finally, Martin's errors in understanding the divine attributes are presented in the theological criticisms section. In general, following process theology, Martin has an anthropomorphic view of God and considers Him to be influenced and time-based.
References:
- Grim, Patrick (1985). Against Omniscience: The Case from Essential Indexicals. Nous, 19(2), 151-180.
- Hamlyn, D. W. (1970). The Theory of Knowledge. Garden City, N.Y: Doubleday.
- Martin, Michael & Monnier, Ricki (2003). The Impossibility of God. New York: Prometheus Books.
- Martin, Michael (1990). Atheism: A Philosophical Justification. Philadelphia: Temple University Press.
- Puccetti, Roland (1963). Is Omniscience Possible?. Australasian journal of Philosophy, 41(1). 92-93.
- Swinburn, R. (1977). The Coherence of Theism. Oxford: Oxford University Press.
References:
- ابنسینا. حسین بن عبدالله (۱۴۰۵ق). الشفاء. قم: مکتبة آیة الله العظمی المرعشی النجفی.
- برنجکار، رضا و حجتخواه، حسین (1391). بررسی و نقد دیدگاههای ابنعربی، ملاصدرا و علامه طباطبائی در معناشناسی صفات الهی. حکمت معاصر، 3(1)، 1ـ32.
- پترسون و دیگران، مایکل (1376). عقل و اعتقاد دینی. ترجمة احمد نراقی و ابراهیم سلطانی. تهران: طرح نو.
- جوادی آملی، عبدالله (1394). رحیق مختوم. قم: اسراء.
- جوادی آملی، عبدالله (1395). توحید در قرآن: تفسیر موضوعی قرآن کریم. تحقیق و تنظیم: حیدرعلی ایوبی. قم: اسراء.
- سبحانی، جعفر (1357). شناخت محدود، شناخت صفات خدا. قم: کتابخانة صدر.
- سبحانی، جعفر (1383). منشور جاوید. قم: مؤسسة امام صادق.
- سلیمانی امیری، عسکری (1391). حقیقت قضیة حقیقیه و نسبت آن با وجود موضوع. آیین حکمت، 3(12)، 69ـ94.
- شهبازی، علی، رسولیپور، رسول و الهبداشتی، علی (1395). الحاد جدید: چیستی. بنیانها و زمینهها». پژوهشنامة فلسفة دین، 14، 163ـ184.
- صدرالمتألهین، محمد بن ابراهیم (1354). المبدأ و المعاد. تهران: انجمن حکمت و فلسفة ایران.
- صدرالمتألهین، محمد بن ابراهیم (1981م). الحکمة المتعالیة فى الاسفار العقلیة الاربعة. بیروت: دار احیاء التراث.
- عبودیت، عبدالرسول (1393). درآمدی به نظام حکمت صدرائی. تهران: سمت.
- عبودیت، عبدالرسول و مصباح، مجتبی (1395). خداشناسی. قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- فرانکنا، ویلیام کی (1383). فلسفة اخلاق. ترجمة هادی صادقی. قم: کتاب طه.
- مصباح یزدی، محمدتقی (1384). نقد و بررسی مکاتب اخلاقی. تحقیق: احمدحسین شریفی. قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- مصباح یزدى، محمدتقى (1398). آموزش فلسفه. قم: مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامى.
- مظفر، محمدرضا (1379). المنطق. قم: جامعة مدرسین حوزة علمیة قم، دفتر انتشارات اسلامی.
- میرداماد، محمد بن باقر (1374). القبسات. بهاهتمام مهدی محقق و دیگران. تهران: مؤسسة مطالعات اسلامی دانشگاه مکگیل و انتشارات دانشگاه تهران.
شیوه ارجاع به این مقاله:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
نظری، روح الله ، قره باغی، حسن.(1403) توهم توجیه الحاد با خودمتناقضانگاری صفات علم، اراده و قدرت الهی در بیان مایکل مارتین. دو فصلنامه معرفت کلامی، 15(1)، 7-26 https://doi.org/10.22034/kalami.2025.5000992
روح الله نظری؛ حسن قره باغی."توهم توجیه الحاد با خودمتناقضانگاری صفات علم، اراده و قدرت الهی در بیان مایکل مارتین". دو فصلنامه معرفت کلامی، 15، 1، 1403، 7-26
نظری، روح الله ، قره باغی، حسن.(1403) 'توهم توجیه الحاد با خودمتناقضانگاری صفات علم، اراده و قدرت الهی در بیان مایکل مارتین'، دو فصلنامه معرفت کلامی، 15(1), pp. 7-26
